اصحاب السّعیر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اصحاب السّعیر:
(فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ) اصحاب السّعیر: به معنى «ياران
آتش افروخته» و كنايه از
دوزخیان است.
به مواردی از کاربرد
اصحاب السّعیر در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ قَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ) (و مى‌گويند: «اگر ما گوش شنوا داشتيم يا تعقل مى‌كرديم، در ميان دوزخيان نبوديم.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: منظور اين نيست كه گوش‌ها نشنيدند و فهم‌ها درک نكردند، نه، هم شنيدند و هم درک كردند، ولى
اطاعت نكردند و نپذيرفتند.
(فَاعْتَرَفُوا بِذَنبِهِمْ فَسُحْقًا لِّأَصْحَابِ السَّعِيرِ) (اين جاست كه به
گناه خود اعتراف مى‌كنند؛ دور باشند دوزخيان از رحمت
خدا!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله قبلى را از روى ندامت گفتند، ندامت از اين‌كه چرا در برابر خداى تعالى كوتاهى نموده و خيرى را كه خدا برايشان در نظر گرفته بود از دست دادند و در اين جمله اعتراف مى‌كنند به اين‌كه آن‌چه كرده‌اند اثرش همين است كه امروز داخل آتش شوند و جا داشت كه آن طور عمل نكنند و آن گناه و ذنبى كه به آن اعتراف مى‌كنند همين است. و اگر كلمه ذنب را مفرد آورد، از اين بابت است كه منظور از آن معناى مصدرى است، هر چند كه در اصل مصدر است و كلمه سحق در جمله
(فَسُحْقاً لِأَصْحابِ السَّعِيرِ) - به طورى كه
راغب گفته- به معناى آن است كه چيزى را با دست تكه تكه و خرد كنى و اين جمله نفرينى به آنان است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
در آيه مورد بحث سخن از كسانى مى‌گويد كه راه
کفر و
شرک را پيش مى‌گيرند و همچون
شیاطین،
عذاب الهى را به جان مى‌خرند. اين افراد، دليل بدبختى و گمراهى خود را چنين بيان مى‌كنند:
«مى‌گويند:اگر ما گوش شنوا داشتيم و
عقل خود را به كار مى‌گرفتيم، هرگز از دوزخيان نبوديم»
آرى «اين‌جاست كه به گناه خود اعتراف مى‌كنند، دور باشند دوزخيان از رحمت خدا»
(فَسُحْقاً لِأَصْحٰابِ السَّعِيرِ) در اين آيات ضمن بيان سرنوشت وحشتناک دوزخيان، انگشت روى عليت اصلى بدبختى آن‌ها گذارده شده است، مى‌گويد: از يک سو خداوند گوش شنوا، عقل و هوش داده و از سوى ديگر پيامبرانش را با دلايل روشن فرستاده، اگر اين دو با هم ضميمه شوند سعادت
انسان تأمين است، ولى هنگامى كه انسان گوش دارد اما با آن نمى‌شنود و چشم دارد و نمى‌بيند و عقل دارد و نمى‌انديشد، اگر تمام پيامبران الهى و
کتب آسمانی به سراغ او آيند اثرى ندارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اصحاب السّعیر»، ج۲، ص۵۷۵.
