موجودات زنده در آسمان (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وجود
موجودات زنده در آسمان در آیات متعدد قرآن، خبر داده شده است. این موجودات عاقل و ذی شعور هستند، به خداى خود خضوع می‌كنند و حوائج خويش از او می‌خواهند.
آيات متعدّدى داريم كه از وجود موجود زنده در آسمان‌ها خبر می‌دهند.
بعضى از آيات آنها را به لفظ
دابّة (جنبنده) آورده و بعضى به لفظى كه دلالت بر
أولو العقل بودن آنها دارند.
(وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ دابَّةٍ وَ الْمَلائِكَةُ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ) (نه تنها سايه‌ها، بلكه تمام آنچه در آسمان‌ها و زمين از جنبندگان وجود دارد، و همچنين
فرشتگان، براى خدا
سجده مى‌كنند، در حالى كه
تکبّر نمى‌ورزند.)
آيه صريح است در اينكه در آسمان‌ها مثل زمين جنبندگانى هست و خدا را سجده می‌كنند.
و مثل
(وَ مِنْ آياتِهِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَثَّ فِيهِما مِنْ دابَّةٍ وَ هُوَ عَلى جَمْعِهِمْ إِذا يَشاءُ قَدِيرٌ) (و از آيات اوست آفرينش آسمان‌ها و زمين و آنچه از جنبندگان در آنها منتشر نموده؛ و او هرگاه بخواهد بر گردآورى آنها تواناست.)
ضمير «
فِيهِما» به آسمان‌ها و زمين راجع است و با قاطعيت تمام روشن می‌شود كه در آسمان‌ها جنبندگانى آفريده و پراكنده شده‌اند و از جمله «
عَلى جَمْعِهِمْ إِذا يَشاءُ قَدِيرٌ» به دست می‌آيد كه روزى ميان اهل زمين و آنها ارتباط بر قرار خواهد شد. اگر منظور از «
جَمْع»، رسيدن آنها به يكديگر باشد.
آيات ديگر از قرار ذيل‌اند:
(يَسْئَلُهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ) (تمام كسانى كه در آسمان‌ها و زمين هستند از او تقاضا مى‌كنند، و او هر روز در شأن و كارى است.)
(وَ لِلَّهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ كَرْهاً) (كسانى كه در آسمان‌ها و زمين هستند از روى اختيار يا اجبار - و همچنين سايه‌هايشان - هر
صبح و
شام براى خدا سجده مى‌كنند.)
(وَ رَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) (پروردگار تو، از حال همه كسانى كه در آسمان‌ها و زمين هستند، آگاهتر است.)
كلمه «
مَنْ» در اين آيات دلالت بر افراد عاقل و ذى شعور دارد و به خوبى روشن می‌كند كه در آسمان‌ها مانند انسان موجودات زنده و عاقل زندگى كرده و به خداى خود
خضوع می‌كنند و حوائج خويش از او می‌خواهند بعيد است كه بگوئيم مراد از آنها ملائكه هستند كه ملائكه را خداوند مستقلا در آيات بيان فرموده است. روايات در اين زمينه بسيار است و می‌شود براى ديدن آنها به هيئت و اسلام
هبة الدین شهرستانی رجوع كرد. وانگهى بعيد به نظر می‌رسد كه خدا اين همه آسمان‌ها را بيافريند و موجود زنده فقط در زمين باشد كاوش‌هاى علمى در اين باره جريان دارد و به زودى به اين حقيقت پى خواهند برد.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سماء»، ج۳، ص۳۴۰.
