• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منافق (اصطلاحات نظامی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: منافق.


منافق‌ در اصطلاح فقه نظامی به کسانی گفته می‌شود که به جنگ با دولت ‌اسلام برمی‌خیزند، و کافر نیستند. قرآن کریم و روایات، مسلمانان را از منافقان برحذر داشته‌ و جنگیدن با آنها را در صورتی‌که بر مسلمانان خروج کنند واجب دانسته است.



منافق در لغت یعنی کسی که کفر را در خود پنهان کرده و به ایمان تظاهر می‌کند، کسی که دشمن را پنهان کرده و به دوستی تظاهر می‌کند، و هرکس‌که اظهار کند چیزی را که برخلاف آن معتقد است.


در اصطلاح به کسانی گفته می‌شود که به جنگ با دولت‌ اسلام برمی‌خیزند، و کافر نیستند.


در دوران حضرت علی (علیه‌السّلام) منافق شامل سه گروه قاسطین، مارقین و ناکثین می‌شده است.


در قرآن کریم یک سوره مستقل به نام منافقین آمده است. همچنین حدود ۳۸ آیه در مورد نفاق و منافق ذکر شده که به چند آیه اشاره می‌کنیم.

۱- «یا ایُّهَا النَّبیُّ جاهِدِ الْکُفَّارْ وَ الْمُنافِقینَ، وَ اغْلُظْ عَلَیْهِمْ، وَ مَاْویهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصیر؛ ‌ای پیامبر با منافقان و کافران به جنگ برخیز، و بر آنان سختگیری کن و جایگاه ابدی ایشان آتش جهنم است که بدترین جایگاه است.»
۲- «الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ، یَاْمُرُونَ بِالْمُنْکَرِ، وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ...؛ مردان و زنان منافق از یک گروهند، به کارهای ناپسند و خلاف شرع فرمان می‌دهند، و از کارهای شایسته و راه شرع منع می‌کنند.»
۳- «وَ لَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذینَ امَنُوا، وَ لَیَعْلَمَنَّ الْمُنافِقینَ؛ خداوند هم مؤمنان واقعی را می‌شناسد، و هم منافقان را.»



حضرت علی (علیه‌السّلام) از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چنین نقل می‌کند:
«انّی لااخافُ عَلی‌ امَّتی‌ مُؤْمِناً وَ لامُشْرِکاً امَّا الْمُؤمِنُ فَیَمْنَعُهُ اللَّهُ بِایمانِهِ وَ امَّا الْمُشْرِکُ فَیَقْمَعُهُ اللَّهُ بِشِرْکِهِ، وَلکِنّی اخافُ عَلَیْکُمْ، کُلَّ مُنافِقِ الْجَنانِ عالِمِ اللِّسانِ، یَقُولُ ما تَعْرِفُونَ، وَ یَفْعَلُ ما تُنْکِروُنَ؛ من بر امت اسلامی، نه از مؤمن می‌ترسم و نه از مشرک، زیرا ایمان مؤمن حقیقی نمی‌گذارد که او خلافی مرتکب شود، و مشرک حقیقی را هم خداوند به خاطر شرکش نابود می‌سازد، ولی من بر شما مسلمانان از منافقی ترس دارم که دارای این صفات زشت است: دو دل و منافق است، در زبان سخنور است، مطالبی که به آن عقیده دارید، به زبان می‌آورد و خود را مانند شما مسلمان مؤمن معرفی می‌کند ولی در عمل با اسلام مخالف است، آنچه را که شما ناپسند دارید، انجام می‌دهد.»
همچنین می‌فرماید:
«وَ احَدِّرُکُمْ اهْلَ النِّفاقِ، فَانَّهُمُ الضَّالُّونَ الْمُضِلُّونَ وَ الزَّالُّونَ الْمُزِلُّونَ یَتَلَوَّنُونَ الْواناً؛ من شما ملّت را، از منافقان می‌ترسانم، زیرا این طایفه هم خودشان گمراهند، و هم دیگران را به گمراهی می‌کشند، هم خودشان خلافکار و خطا کارند، و هم دیگران را به خطا و خلاف وامی‌دارند و خود را به رنگ‌های گوناگون جلوه می‌دهند.»


اگر گروهی از منافقان علیه امام یا جانشین ایشان خروج کنند، واجب است با آنها بجنگید، و تاخیر‌ انداختن جنگ گناه کبیره است و باید با آنها جنگید تا کشته شوند و یا به اطاعت امام تن در دهند. اگر دارای تشکیلات هستند، جایز است مجروحان آنها را کشته، فراریانشان تعقیب کرده و اسیرانشان را کشت، و اگر تشکیلات ندارند یا تشکیلات آنها متلاشی شده، مجروحشان کشته نمی‌شود، و فراری ایشان تعقیب نمی‌شود و اسیرانشان هم کشته نمی‌شوند، چون هدف متلاشی شدن تشکیلات و گروه آنهاست و زمانی که این هدف تامین شده، نیازی به کشتن مجروح و اسیر و تعقیب فراری آنها نیست. ولی اگر دارای تشکیلات نباشند و به جنگ هم نپردازند (تنها عقیده خود را تبلیغ کنند) در این صورت باید آنها را به پذیرش حق دعوت کرده و با برهان، اشتباه آنان را برایشان روشن کرد، اگر پذیرفتند و توبه کردند، توبه آنها پذیرفته می‌شود و اگر انکار کردند به «قتل صبر» کشته می‌شوند.
[۹] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ ه.ق.



۱. مجمع اللغة العربیة بالقاهرة، المعجم الوسیط، ج۲، ص۹۴۲، دار الدعوة.    
۲. توبه/سوره۹، آیه۷۳.    
۳. توبه/سوره۹، آیه۶۷.    
۴. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۱.    
۵. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج ‌البلاغه، ص۳۸۵، نامه ۲۷، دار الکتاب اللبنانی.    
۶. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج ‌البلاغه، ص۳۰۷، خطبه ۱۹۴، دار الکتاب اللبنانی.    
۷. محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۵۶، ناشر استقلال، ۱۴۰۹ ه.ق.    
۸. مروارید، علی‌اصغر، ینابیع الفقهیه، کتاب الجهاد، ج۹، ص۲۶۷، دار التراث، دار الإسلامیة، ۱۴۱۰ ه.ق.    
۹. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ ه.ق.



جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۱۷.    


رده‌های این صفحه : احکام جهاد | اصطلاحات نظامی | منافق | نفاق




جعبه ابزار