• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مطلق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


لفظ شامل تمام افراد یک ماهیت را مطلق گویند.


مطلق، در لغت، اسم مفعول از باب افعال و به معنای رها شده، مرسل و چیزی است که قید ندارد.
در اصطلاح اصول، هرگاه لفظی بر معنایی شایع دلالت کند که شامل تمام افراد ماهیت می‌شود و قابل صدق بر افراد ماهیت کلی است، آن را مطلق می‌گویند.

در چگونگی شمول مطلق بر افراد ماهیت، دو نظر وجود دارد:
۱. شمول آن به وضع واضع است؛ ۲. شمول آن به کمک جریان مقدمات حکمت است (نظر مشهور اصولیون).

وجه اشتراک لفظ مطلق و عام این است که هر دو بر همه افراد دلالت می‌نماید، مثل این که دستور عامی وارد شده مبنی بر این که: «همه دانشمندان را احترام کنید» و هم چنین به صورت مطلق گفته شده: «دانشمند را احترام کنید»، که در هر دو، حکم به وجوب احترام شامل همه افراد می‌شود.
اما دو تفاوت عمده دارند:
۱. دلالت عام بر افراد، به وضع واضع بستگی دارد، در حالی که دلالت مطلق بر اساس دیدگاه مشهور به واسطه مقدمات حکمت است؛ از این رو در مقام تعارض بین عام و مطلق، عام مقدم است، هر چند برخی این تقدم را قبول ندارند؛
۲. دلالت عام نوعاً استغراقی و گاهی بدلی است، ولی دلالت مطلق، نوعاً بدلی و گاهی استغراقی است.
[۱] اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۵۱۴.    
[۲] بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ص۲۰۶.
[۳] المعالم الجدیدة للاصول، صدر، محمد باقر، ص۱۳۵.    
[۴] اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۱۶۷.    
[۵] اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۱۶۷.    
[۶] اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۲۴۶.    
[۷] مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۲۴۱.
[۸] محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابوالقاسم، ج۵، ص۳۳۴.
[۹] مفاتیح الاصول، مجاهد، محمد بن علی، ص۱۹۲.    
[۱۰] تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص۱۵۰.
[۱۱] تقریرات اصول، شهابی، محمود، جزء ۲، ص۱۳۴.
[۱۲] معارج الاصول، محقق حلی، جعفر بن حسن، ص۹۱.    
[۱۳] تمهید القواعد، شهیدثانی، زین الدین بن علی، ص۲۲۲.    
[۱۴] منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۳، ص۷۰۸.    
[۱۵] منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ص۱۳۴.
[۱۶] کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۲۴۶.    
[۱۷] کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص۵۲۵.
[۱۸] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۸، ص۶۰۳.
[۱۹] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۹، ص۶۴.
[۲۰] الموجز فی اصول الفقه، سبحانی تبریزی، جعفر، ص۲۱۸.    


۱. ↑ اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۵۱۴.    
۲. ↑ بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ص۲۰۶.
۳. ↑ المعالم الجدیدة للاصول، صدر، محمد باقر، ص۱۳۵.    
۴. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۱۶۷.    
۵. ↑ اصول الاستنباط، حیدری، علی نقی، ص۱۶۷.    
۶. ↑ اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۲۴۶.    
۷. ↑ مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۲۴۱.
۸. ↑ محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابوالقاسم، ج۵، ص۳۳۴.
۹. ↑ مفاتیح الاصول، مجاهد، محمد بن علی، ص۱۹۲.    
۱۰. ↑ تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص۱۵۰.
۱۱. ↑ تقریرات اصول، شهابی، محمود، جزء ۲، ص۱۳۴.
۱۲. ↑ معارج الاصول، محقق حلی، جعفر بن حسن، ص۹۱.    
۱۳. ↑ تمهید القواعد، شهیدثانی، زین الدین بن علی، ص۲۲۲.    
۱۴. ↑ منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۳، ص۷۰۸.    
۱۵. ↑ منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ص۱۳۴.
۱۶. ↑ کفایة الاصول، آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، ص۲۴۶.    
۱۷. ↑ کفایة الاصول، فاضل لنکرانی، محمد، ج۳، ص۵۲۵.
۱۸. ↑ سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۸، ص۶۰۳.
۱۹. ↑ سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۹، ص۶۴.
۲۰. ↑ الموجز فی اصول الفقه، سبحانی تبریزی، جعفر، ص۲۱۸.    


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۴۱، برگرفته از مقاله «مطلق».    




جعبه ابزار