عام استغراقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لفظ مفید شمول
حکم نسبت به همه افراد موضوع به طور مستقل را عام استغراقی میگویند.
عامی که موضوع
حکم قرار گرفته، به گونهای که حکم بر تک تک افراد موضوع به طور جدا گانه بار شده است، عام استغراقی نام دارد. در عام استغراقی، شمول و سریان افرادی به گونه ای لحاظ شده است که نسبت به هر فردی از افراد
عام، حکمی مستقل و
اطاعت و
عصیان جداگانه ای مطرح است؛ برای مثال، اگر مولا بگوید: " اکرم کل فقیه " معنایش این است که اگر زیدِ فقیه اکرام شود یک اطاعت محقق شده است و اگر تعداد فقیهان _ بر فرض _ بیست نفر باشد و همه به جز یک نفر از آنها اکرام شوند، نوزده
امتثال تحقق یافته و یک
معصیت رخ داده است.
فرق عموم استغراقی و عام استغراقی این است که عموم، بیشتر در مورد معنا و عام در مورد لفظ به کار میرود.
عام استغراقی، مقابل
عام بدلی و
عام مجموعی میباشد که در هر سه آنها عمومیت به حسب افراد است اما چگونگی شمول آنها بر افراد و نیز تعلق
حکم به آنها در هر یک با دیگری تفاوت دارد.
فرهنگنامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله «عام استغراقی».