• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مجمل (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



به لفظ فاقد معنای آشکار بالفعل، و مردد میان چند احتمال اطلاق می‌شود.



«مجمل» لفظی است که دلالتش بر معنا یا حکم شرعی ، واضح نباشد و مراد متکلم به دست نیاید؛ به عبارت دیگر، مجمل لفظی است که ظهور بالفعل ندارد؛ هر چند مجمل بودن آن، به سبب یکی از اسباب اجمال باشد.


همه دانشمندان اسلامی جز داوود ظاهری وقوع مجمل در قرآن را پذیرفته‌اند. مثال مجمل در قرآن: (والمطلقات یتربصن بانفسهن ثلاثة قروء). در این آیه ، کلمه «قرء» در دو معنای « حیض » و «طهر» مشترک است؛ بنابراین، معلوم نیست مراد خداوند از آیه مزبور، تربص (منتظر ماندن) تا خاتمه سه طهر است یا تربص تا خاتمه سه حیض.


درباره امکان بقای مجمل به حال خود، اقوالی است که اصح اقوال آن است که اجمال رفع می‌شود؛ به ویژه در اموری که باید به آن‌ها عمل بشود و خداوند بندگان را به آن‌ها امر کرده باشد. لفظ مجمل را با توجه با آشکار شدن معنای آن توسط مبین (اعم از متصل یا منفصل)، «مبین به غیر» می‌گویند.


مجمل سه گونه است:
۱. مجمل بالذات ؛ مانند حروف مقطعه قرآن؛
۲. مشترک لفظی که قرینه‌ای بر تعیین یکی از معانی نداشته باشد؛
۳. مشترک معنوی .
[۶] زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۳، ص.
[۱۴] شهابی، محمود، تقریرات اصول، جزء۲، ص۱۰.
[۱۵] فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل دراصول فقه، ج۹، ص۱۵.




اسباب اجمال.


۱. آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۹.    
۲. بقره/سوره۲، آیه۲۲۸.    
۳. آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۹.    
۴. مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص ۲۳۲-۲۳۳.    
۵. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص ۱۸۳-۱۸۴.    
۶. زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۳، ص.
۷. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج۱، ص۳۳۲.    
۸. خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص۳۸۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، انوارالاصول، ج۲، ص۲۱۸.    
۱۰. محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص۱۰۵.    
۱۱. مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۸۹.    
۱۲. علم الهدی، علی بن حسین، الذریعة الی اصول الشریعة، ج۱، ص۳۲۳.    
۱۳. سبحانی، جعفر، الموجز فی اصول الفقه، ج۱،۲، ص۲۳۰.    
۱۴. شهابی، محمود، تقریرات اصول، جزء۲، ص۱۰.
۱۵. فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل دراصول فقه، ج۹، ص۱۵.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مجمل».    




جعبه ابزار