لزم (مفرداتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَزْم (به فتح لام و سکون زاء) و
لُزوم (به ضم لام) و
لِزام (به کسر لام) از
واژگان قرآن کریم به معنای
ثبوت و دوام است. از مشتقات این واژه در
آیات قرآن اِلْزام (به کسر الف و سکون لام) به معنای
اثبات و ادامه و
ایجاب است.
لَزْم و
لُزوم و
لِزام به معنی
ثبوت و دوام است؛ «لزم الشّیء: ثبت و دام».
اِلْزام به معنی
اثبات و ادامه و
ایجاب است.
(وَ کُلَّ اِنسانٍ اَلْزَمْناهُ طائِرَهُ فِی عُنُقِهِ) «عمل هر
انسان را به او ثابت و ملازم کردهایم در گردنش»، یعنی
عمل هر کس با او است و قابل انفکاک نیست.
(وَ اَلْزَمَهُمْ کَلِمَةَ التَّقْوی) «کلمه
تقوی را ملازم آنها کرد».
(وَ لَوْ لا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ لَکانَ لِزاماً وَ اَجَلٌ مُسَمًّی) اسم «کان»
ضمیر است راجع به
هلاک در آیه قبلی، لِزام
مصدر است به معنی
فاعل، اجل
عطف است بر «کلمة» یعنی: «اگر نبود وعده مهلت و اجلی معیّن که از پروردگارت گذشته، هر آینه هلاک بر آنها ملازم بود که
اسراف کرده، از
حق منحرف شدهاند».
(اَ نُلْزِمُکُمُوها وَ اَنْتُمْ لَها کارِهُونَ) اِلْزام در آیه به معنی
اجبار و
الجاء است که نوعی است از الزام، ضمیر «ها» راجع است به «رحمة» در صدر آیه، یعنی: «آیا شما را به آن
رحمت (
ایمان به
خدا و
رسول) اجبار میکنیم؟»، حال آنکه
(لا اِکْراهَ فِی الدِّینِ).
قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "لزم"، ج۶، ص۱۸۷.