فَقْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَقْر (به فتح فاء و سکون قاف) از
واژگان قرآن کریم به
معنای حاجت است،
مشتقات
فَقْر که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
الْفُقَراءُ (به ضم فاء و فتح قاف) به معنای محتاجيد؛
فَقِيراً (به فتح فاء و کسر قاف) به معنای نيازمند؛
الْفَقِيرَ (به فتح فاء و کسر قاف) به معنای فقير؛
لِلْفُقَراءِ (به ضم فاء و فتح قاف) به معنای نيازمندان؛
فاقِرَةٌ (به کسر قاف و فتح راء) به معنای بلایى كمرشكن است.
فَقْر به
معنای حاجت است.
احتياج را از آن
فقر گفته‌اند كه آن به‌منزله شكسته شدن
فِقار ظَهر (ستون
فقرات) است، در تعذّر رسيدن به مراد.
فَقير حاجتمند است. ناگفته نماند: حاجت يک‌دفعه حاجت ذاتى است.
فاقِره‌به
معنای داهيه و بلای بزرگ است.
اين از آن است كه بلاى بزرگ پشت
انسان را می‌شكند.
به مواردی از
فَقْر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ) «اى مردم شما به
خدا محتاجيد و خدا اوست بى‌نياز ستوده.»
اين شامل حال همه است، حتى ميلياردرها و يک دفعه به
معنى نادارى و بى‌چيزى است، مثل:
(وَ مَنْ كانَ فَقِيراً فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ) (و آن كس كه نيازمند است، به طور شايسته و مطابق زحمتى كه مى‌كشد، از آن مصرف كند.)
(فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِيرَ) (پس از گوشت آن‌ها بخوريد و بينواى
فقیر را نيز
اطعام نماييد.)
(إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها.) (
صدقات (
زکات) مخصوص نيازمندان و مستمندان و مأموران جمع آورى آن.)
راجع به فرق
مسکین و
فقير به «سكن» رجوع شود.
(وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ • تَظُنُّ أَنْ يُفْعَلَ بِها فاقِرَةٌ) «چهره‌هایى در آن روز درهم كشيده است، توقّع دارد كه بلایى كمرشكن به سرش آيد.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «فقر»، ج۵، ص۱۹۷.
