• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَقْر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَقْر (به فتح فاء و سکون قاف) از واژگان قرآن کریم به معنای حاجت است،
مشتقات فَقْر که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
الْفُقَراءُ (به ضم فاء و فتح قاف) به معنای محتاجيد؛
فَقِيراً (به فتح فاء و کسر قاف) به معنای نيازمند؛
الْفَقِيرَ (به فتح فاء و کسر قاف) به معنای فقير؛
لِلْفُقَراءِ (به ضم فاء و فتح قاف) به معنای نيازمندان؛
فاقِرَةٌ (به کسر قاف و فتح راء) به معنای بلایى كمرشكن است.


فَقْر به معنای حاجت است.
احتياج را از آن فقر گفته‌اند كه آن به‌منزله شكسته شدن فِقار ظَهر (ستون فقرات) است، در تعذّر رسيدن به مراد.
فَقير حاجتمند است. ناگفته نماند: حاجت يک‌دفعه حاجت ذاتى است.
فاقِره‌به معنای داهيه و بلای بزرگ است. اين از آن است كه بلاى بزرگ پشت انسان را می‌شكند.


به مواردی از فَقْر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْفُقَراءُ (آیه ۱۵ سوره فاطر)

(يا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ‌ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ)
«اى مردم شما به خدا محتاجيد و خدا اوست بى‌نياز ستوده.»


۲.۲ - فَقِيراً (آیه ۶ سوره نساء)

اين شامل حال همه است، حتى ميلياردرها و يک دفعه به معنى نادارى و بى‌چيزى است، مثل‌:
(وَ مَنْ كانَ‌ فَقِيراً فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ‌)
(و آن كس كه نيازمند است، به طور شايسته و مطابق زحمتى كه مى‌كشد، از آن مصرف كند.)


۲.۳ - الْفَقِيرَ (آیه ۲۸ سوره حج)

(فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ‌ الْفَقِيرَ)
(پس از گوشت آن‌ها بخوريد و بينواى فقیر را نيز اطعام نماييد.)


۲.۴ - لِلْفُقَراءِ (آیه ۶۰ سوره توبه)

(إِنَّمَا الصَّدَقاتُ‌ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها.)
(صدقات (زکات‌) مخصوص نيازمندان و مستمندان و مأموران جمع آورى آن.)
راجع به فرق مسکین و فقير به «سكن» رجوع شود.


۲.۵ - فاقِرَةٌ (آیه ۲۵ سوره قيامت)

(وَ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ باسِرَةٌ • تَظُنُّ أَنْ يُفْعَلَ بِها فاقِرَةٌ)
«چهره‌هایى در آن روز درهم كشيده است، توقّع دارد كه بلایى كمرشكن به سرش آيد.»



۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۹۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۴۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۴۴۱.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۵۷.    
۵. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۳، ص۴۴۱.    
۶. فاطر/سوره۳۵، آیه۱۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۴۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۱۹.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۳۱.    
۱۱. نساء/سوره۴، آیه۶.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۷۷.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۲۷۷.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۱۷۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۳۰.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۷.    
۱۷. حج/سوره۲۲، آیه۲۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۵.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۲۴.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۷۱.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۲۰۶.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۳۰.    
۲۳. توبه/سوره۹، آیه۶۰.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۹۶.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۱۶.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۱۰.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۳۰.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۶۴.    
۲۹. قیامة/سوره۷۵، آیه۲۴-۲۵.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۷۹.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۱۳.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۱۲۰.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۰۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «فقر»، ج۵، ص۱۹۷.    






جعبه ابزار