• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فَرْع (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





فَرْع (به فتح فاء و سکون راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای بالارفتن است. مواردى از آن و مشتقاتش در «نهج البلاغه» آمده است.



فَرْع به معنای بالارفتن است.
«فَرَعَ‌ الجبلَ‌: صعدهُ‌»
شاخه درخت را به علت بالا رفتن فرع گفته‌اند، به فرزندان فروع گويند كه از اصل «پدر» برخاسته و منشعب شده‌اند.


حضرت در خطبه ای در مورد کسانی که دنیا را به آخرت ترجیح میدهند می فرمایند: «أَوْ مِنْبَر يَفْرَعُهُ» «يعنى يا منبريكه بر آن بالا رود» (شرح‌های خطبه: )
مغیرة بن اخنس به عثمان بن عفان گفت من به نفع تو از عهده علی (علیه‌السلام) بر مى‌آيم، امام (علیه‌السلام) به او فرمود: «يَابْنَ اللَّعِينِ الاَْبْتَرِ، وَالشَّجَرَةِ الَّتي لاَ أَصْلَ لَهَا وَلاَ فَرْعَ أَنْتَ تَكْفِينِي ...» پدر اخنس از منافقان بود لذا «اللَّعِينِ» فرموده و بودن فرزندى مانند اخنس مانند نبودن است لذا «الاَْبْتَرِ» فرموده، «لاَ أَصْلَ لَهَا وَلاَ فَرْعَ» اشاره به عدم اصالت خانواده است، مغيره برادرى داشت به نام ابو الحکم بن اخنس كه در «احد» بدست حضرت امير (علیه‌السلام) كشته شد، از آنجا نسبت به امام (علیه‌السلام) عداوت داشت. «اى پسر لعين ابتر! و اى درخت بى ريشه و شاخه! تو به حساب من مى‌رسى؟» (شرح‌های خطبه: )


از این ماده چند مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۱۳.    
۲. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۳۷۴.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۱۵۰.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۳۲.    
۵. النجم طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۳۷۴.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۸۸، خطبه۳۲.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۷۳، خطبه۳۲.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۵، خطبه۳۲.    
۹. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۷، خطبه۳۲.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳۷.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۴۳.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۲۷۰.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۴.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۷۷.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۲۹۹، خطبه۱۳۵.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۲، ص۵۲، خطبه۱۳۱.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۹۳، خطبه۱۳۵.    
۱۸. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹۱، خطبه۱۳۵.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۰۰.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۰۱.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۴۹۶.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۲۵.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص.۳۰۳    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص، خطبه۱۴۵.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۷۰، خطبه۸۶.    



بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فرع »، ج۲، ص۸۱۳.    






جعبه ابزار