فقه الحج (للصافی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
« فقه الحج: بحوث الاستدلالية في الحج» تأليف
آیت الله لطف الله صافی اصفهانى است كه در چهار مجلَد، به
زبان عربی ، به مباحث فقهى حج پرداخته است.
ايشان در سال ۱۳۳۷ ه. ق، در شهر گلپايگان، قدم به صحنه هستى نهاد. آيت اللّه العظمى صافى، در نوجوانى قدم به وادى علم و معنويت حوزه نهاد و ميهمان صفاى حلقه‌هاى صميمى درس و بحث و مَحرَم شور وصف‌ناپذير مناجات نيمه شب پاكباختگان حوزه شد.
ايشان، سالها از طرف مرحوم
آیت اللّه العظمی بروجردی و پس از ارتحال آن بزرگوار، از معدود كسانى بود كه مسؤوليت امتحان فضلاى حوزه در سطح عالى و درس خارج را داشته و شمارى از مجتهدان كنونى و مدرسين
حوزه علمیه قم ، نزد معظم‌له امتحان داده‌اند. اين
فقیه گرانقدر، علاوه بر موارد مذكور، مطالعات گسترده‌اى در زمينه ادبيات و تاريخ اسلام و ايران داشته و ضمن آشنايى با قالب‌هاى گوناگون شعرى، در سرودن شعر نيز مهارت كامل دارند. اين مرجع فرزانه، حتى اكنون نيز با تمامى مشغله‌هاى موجود، اخبار و مسائل دنيا و بالخصوص جهان
اسلام را هر روز با دقت تمام از طريق رسانه‌هاى گروهى دنبال كرده و بنا به اطلاعات وسيع تاريخى- سياسى، از قدرت تحليل بالايى در زمينه رويدادهاى منطقه‌اى، جهانى و دنياى اسلام برخوردار است و مصداق واقعى« عالِم به زمان» مى‌باشد.
به روش
فقه استدلالى نگاشته شده و با
استناد به ادله اربعه( كتاب و سنت، عقل و
اجماع ) و با استفاده از اقوال فقها به نگارش درآمده است.
در جلد اول، نخست مباحثى در باب وجوب
حج و فوريت وجوب آن و لزوم تهيه مقدمات حج بيان شده; سپس شرايط وجوب
حجة الاسلام مانند: بلوغ، كمال، عقل و داشتن
استطاعت مالى و جانى و مصداق‌هاى استطاعت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
در شرط بلوغ با
اشاره به حكم به جا آوردن حج توسط فرد غيربالغ، بر لزوم اذن والدين او جهت انجام حجة الاسلام تأكيد شده است. آنگاه نحوه
احرام بستن صبى( غير بالغ) توسط ولىّ خويش و انجام واجبات و مستحبات حج توسط چنين فردى بيان شده است.
در قسمت ديگر، نگارنده به شرط استطاعت در وجوب حج اشاره نموده و مراد از استطاعت و مصاديق متعدد آن را بررسى كرده است.
در بحث از استطاعت تهيه
زاد و راحله براى انجام اعمال حج، ساقط شدن حج بر اثر فقر و تنگدستى پس از استطاعت مالى و معيارهاى استطاعت مورد تجزيه و تحليل فقهى قرار گرفته، پس از آن احكام بذل استطاعت و حج بذلى و استطاعت بدنى و قدرت بر انجام مناسك حج به صورت مبسوط بيان شده است.
بيان احكام حج نذرى، انجام حج زنان و
اجازه مردان به آنان و احكام حج مستحبى از ديگر مباحث مجلد اول از اين مجموعه است.
در جلد دوم نيز ادامه مباحث مربوط به احكام نذر در حج و وجوب حج به واسطه
نذر و احكام حج نيابتى و شرايط نائب و منوب‌عنه، در صورتى كه عذرى براى انجام حج واجب داشته باشد، مورد بحث و بررسى قرار گرفته و احكام
اجیر گرفتن در حج و دادن
اجرت بر انجام اعمال و
مناسک حج ، احكام
وصیت كردن به انجام حج واجب يا مستحب و تأمين مال براى انجام حج وصيت شده نيز، مطرح شده است.
در بخش بعدى كتاب اقسام
عمره و احكام آن و همچنين اقسام حج و احكام آن بيان شده و امورى را كه موجب
تمتع مى‌شود و حدود آن بررسى و شرايط وجوب
حج تمتع تبيين گرديده است.
احكام
حائض و
نفساء حين طواف، احكام ميقات و كيفيت احرام بستن در آن و بيان مقدمات
احرام مانند
غسل و تراشيدن سر از مباحث پايانى جلد دوم مى‌باشد.
در جلد سوم كيفيت احرام و واجبات احرام مانند نيت، تعيين نوع احرام هنگام
نیت ، تلبيه( لبيك) و گفتن صحيح آن، واجبات و مستحبات
تلبیه ، شرايط و ويژگى‌هاى لباس احرام در زنان و مردان، محرمات احرام اعم از
صید ،
ذبح ، آزار حيوانات،
جماع ،
استمناء ، مس كردن زنان، نگاه كردن به زنان حتى محارم،
شهادت دادن،
نکاح كردن در حال احرام، پوشيدن لباس دوخته، پوشاندن سر و پاها،
عطر زدن ، نگاه كردن در آينه، كندن مو، زخم كردن بدن و خاراندن آن،
جدال و
مراء كردن با مردم و ساير محرمات احرام و
کفاره عدم رعايت هريك از آنها، به تفصيل آمده است.
در جلد چهارم به مباحثى چون
طواف و
نماز طواف،
سعی ،
تقصیر ، واجبات حج، اعمال مكه و مسائل
صد و
احصار پرداخته شده است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
