فضایل آل ابراهیم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از برخی
آیات قرآن استفاده می شود که خداوند فضیلت‌هایی را به
آل ابراهیم علیه‌السلام عطا فرموده است. این فضایل عبارتند از:
آل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از
برکات الهی:
«قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ؛
گفتند از فرمان خدا تعجب مي‌كني اين رحمت خدا و بركاتش بر شما خانواده است چرا كه او حميد و مجيد است.»
با توجه به
آیه ۶۹
سوره هود، مقصود از
اهل بیت، اهل ابراهیم است.
درآیه ۱۱۳
سوره صافات نیز آمده:«وَ برَکنا عَلیهِ» و عَلی إسحق و به او (ابراهیم) و
اسحاق برکت دادیم.
در
عهد عتیق نیز به دنبال اجابت دعای ابراهیم از خداوند که برای
ساره فرزندی را خواسته بود، آمده است: مطمئن باش خود ساره برای تو پسری خواهد آورد و تو وی را اسحاق خواهی نامید. من
عهد خود را با او و نسل وی تا ابد برقرار خواهم ساخت و
اسماعیل را نیز برکت خواهم داد و نسل او را چنان زیاد خواهم کرد که از او قوم بزرگی پدید آید.
آل ابراهیم علیه‌السّلام انسان‌هایی
برگزیده از طرف خدا :
«إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ؛
خداوند،
آدم و
نوح و آل ابراهيم و
آل عمران را بر مردم جهان برتري داده است.»
این معنا، در آیه ۸۷
سوره انعام و ۵۸
سوره مریم با واژه «اِجتَبا» نیز آمده و مقصود از «عالمین» در آیه، مردم زمان خودشان است.
اعطای
حکمت از طرف خدا به آل ابراهیم علیه‌السّلام:
«... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند)
کتاب و حكمت داديم و
حکومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
«حکمت»، به
نبوت،
فهم و
داوری،
اسرار حقیقت
و معارف و احکام الهی
تفسیر شده است.
آل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از
رحمت الهی:
«قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ؛
گفتند از فرمان خدا تعجب مي‌كني اين رحمت خدا و بركاتش بر شما خانواده است چرا كه او حميد و مجيد است.»
ممکن است این آیه، دعای فرشتگان باشد که از خداوند خواستند اهل‌بیت ابراهیم را مشمول رحمت و برکات خود قرار دهد و ممکن است جمله خبری باشد که
فرشتگان خبر می‌دهند، خداوند شما اهل‌بیت را مشمول رحمت خود قرار داده است.
دریافت
وحی الهی توسط آل ابراهیم علیه‌السلام:
«... و أَوحَینا إِلَیهِم فِعلَ الخَیرتِ و إِقامَ الصَّلوةِ و إِیتاءَ الزَّکوةِ و کانوا لَنا عبدِین؛
... و به ایشان، کارهای نیک و برپاداشتن
نماز و پرداخت
زکات را وحی کردیم و آنان پرستنده ما بودند.»
بیش‌تر مفسّران، مقصود وحی را در
آیه ،
وحی تشریعی دانسته‌اند ؛
ولی
علامه طباطبایی آن را به معنای راهنمایی باطنی خداوند دانسته، در توضیح آن می‌گوید: اضافه مصدر به معمولش (فعل‌الخیرات)، بر تحقّق آن در خارج دلالت می‌کند ؛ بنابراین، وحی به عمل آنان تعلّق گرفته ؛ یعنی انجام عمل از آنان، همزمان با وحی به آن کار است (دلالت باطنی) و این، غیر از وحی تشریعی است که ابتدا کاری را
تشریع می‌کند ؛ سپس کار براساس آن، انجام می‌شود.
اعطای ملک و
پادشاهی از سوی خداوند به آل ابراهیم علیه‌السّلام:
«أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
با اينكه به مردم (پيامبر و خاندانش) در برابر آنچه خدا از فضلش به آنها بخشيده، حسد ميورزند (چرا
حسد ميورزند) با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
مفسّران، «ملک» را به
نبوت،
سلطنت سلیمان ،
تأیید
ملائکه،
خلافت پس از نبوّت،
پیروی لازم،
امامان هدایت علیهم‌السلام،
کمال
قدرت،
رهبری دنیایی و دین،
و زنان بسیار
تفسیر کرده‌اند. طبری، با استناد به روایتی از
ابن عباس ، نظر اخیر را ضعیف شمرده است.
در
عهد عتیق در وصف ساره، همسر ابراهیم گفته شده:خداوند از او به ابراهیم پسری خواهد داد که از میان فرزندان او پادشاهان برخواهند خاست.
آل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از
فهم والای الهی:
«... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به پرسش از
آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: «النبوة»، و درباره «الحکمة» فرمود: «الفهم و القضاء» و درباره «ملکا عظیما» فرمود: «الطاعه».
اعطای
کتاب آسمانی از طرف خداوند به آل ابراهیم علیه‌السّلام:
«... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
این فضلیت در آیه ۱۶۳ نساء
؛ ۵۸
سوره مریم و ۲۷
سوره عنکبوت نیز آمده است. مفسّران، «کتاب» را به معنای کتاب‌های آسمانی (
صحف ابراهیم و
موسی ،
زبور داوود تورات و
انجیل ) و ظواهر
شریعت دانسته‌اند.
امام‌صادق علیه‌السلام کتاب را در روایتی به نبوت تفسیر کرده است.
لزوم پیروی مردم از آل ابراهیم علیه‌السّلام:
«... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به پرسش از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: «النبوة»، و درباره «الحکمة» فرمود: «الفهم و القضاء» و درباره «ملکا عظیما» فرمود: «الطاعه».
برخورداری آل ابراهیم علیه‌السّلام از منصب
داوری:
«... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
...با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به پرسش از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: «النبوة»، و درباره «الحکمة» فرمود: «الفهم و القضاء» و درباره «ملکا عظیما» فرمود: «الطاعه».
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۳۷۳، برگرفته از مقاله «فضایل ابراهیم علیه‌السلام».
