• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَضّ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَضّ (به فتح عین و تشدید ضاد) از واژگان قرآن کریم به معنای به دندان گرفتن است.
دندان گرفتن انگشت گاهى از خشم و گاهى از حسرت و تأسف است.
اين كلمه فقط دوبار در قرآن مجید ذكر شده است.



عَضّ به دندان گرفتن است.
«عَضَّهُ‌ عَضّاً أَمْسَكَهُ بِأَسْنَانِهِ»


به مواردی از عَضّ که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - عَضُّوا (آیه ۱۱۹ سوره آل عمران)

(وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ‌)
«چون به خلوت شوند از خشم بر شما سرِ انگشتان بگزند.»
دندان گرفتن انگشت گاهى از خشم است چنان‌كه در آیه و گاهى از حسرت و تأسف است.

۲.۲ - يَعَضُ‌ (آیه ۲۷ سوره فرقان)

(وَ يَوْمَ‌ يَعَضُ‌ الظَّالِمُ عَلى‌ يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا)
«روزى ظالم از تأسف هر دو دست را به دندان گيرد و گويد: ای كاش راه رسول را می‌رفتم.»
شايد (يَعَضُ‌ الظَّالِمُ عَلى‌ يَدَيْهِ‌) كنايه از ندامت باشد نه آن‌كه واقعا دست‌هاى خويش را به دندان خواهد گرفت.
از ابن عباس نقل شده كه آيه درباره عقبة بن ابن معیط و ابیّ بن خلف نازل شده است، در اين صورت لام‌ «الظَّالِمُ» براى عهد است ولى ظهور آيه در عموم است و مورد مخصّص نيست.


اين كلمه فقط در دو مورد فوق در قرآن مجید ذكر شده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۷۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۴، ص۲۱۷.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۵۷۱.    
۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۱۹.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۳، ص۶۰۰.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۳، ص۳۸۷.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۲۲۲.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۸۲۱.    
۱۰. فرقان/سوره۲۵، آیه۲۷.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۲۸۱.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۰۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۹۹.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۶۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۹۲.    
۱۶. آل عمران/سوره۳، آیه۱۱۹.    
۱۷. فرقان/سوره۲۵، آیه۲۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عضّ»، ج۵، ص۱۳.    






جعبه ابزار