• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عفریت (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عِفْرِيت (به کسر عین و سکون فاء و کسر راء) یکی از مفردات به کار رفته در قرآن کریم به معنای قوى و زيرك است.



عِفْرِيت: (قالَ‌ عِفْرِيتٌ‌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِكَ‌).
در قاموس و [[|اقرب الموارد]] گفته: «الْعِفْريتُ‌: النَّافِذُ فِى الْأَمْرِ الْمُبَالِغُ فِيهِ مِنْ دَهاءٍ- وَ الْخَبِيثُ الْمُنْكَرُ».
در اقرب گفته: گويند «رَجُلٌ‌ عِفْريتٌ‌ وَ أَسَدٌ عِفْريتٌ‌» يعنى مرد قوى و شير قوى.
در مجمع فرموده: أَصْل‌ عفريت‌ از عفر به معنى تراب است كه او حريف خويش را به خاك مياندازد.
على هذا بهتر است عفريت را در آیه قوى و زيرك معنى كنيم يعنى: «زيرك پر زورى از جنیّان گفت: من تخت ملكه را پيش از آنكه از جاى برخيزى برايت مياورم».
و آنچه امثال راغب آنرا «العارم الخبيث» (موذى پست) معنى كرده‌اند مناسب نيست.


از نهایه ابن اثیر روشن ميشود كه تاء عفريت زائد و اصل آن عفرى و آن بمعنى قوى و زيرك است و در نامه ابو موسی آمده: «غَشِيَهُمْ يَوْمَ بَدْرٍ لَيْثاً عِفْرِيّاً»، روز بدر در حاليكه مثل شير قوى و زيرك بود بر سر كفار آمد. ظاهرا ابو موسى اين كلمه را در مدح علی (علیه‌السّلام) گفته است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۸.    
۲. نمل/سوره۲۷، آیه۳۹.    
۳. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۲، ص۹۲.    
۴. طبرسی، مجمع البیان، ج۷، ص۳۸۳.    
۵. طریحی نجفی، مجمع البحرین، ج۳، ص۴۰۸.    
۶. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۷۳.    
۷. ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۲۶۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "عفریت"، ج۵، ص۱۸.    






جعبه ابزار