• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَفْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَفْر (به فتح عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای مالیدن چیزی به خاک است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره انبیاء و مؤمنان و ... از این واژه استفاده نموده است.



عَفْر به معنای مالیدن به خاک آمده است.«عَفَرَهُ‌ في التراب عَفْراً: مرَّغهُ‌ و دلكهُ‌»


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره انبیاء فرموده است: «فَأَلْصَقُوا بِالاَْرْضِ خُدُودَهُمْ، وَعَفَّرُوا فِي التُّرَابِ وُجُوهَهُمْ» یعنی چهره‌های خود را به زمین چسباندند و صورت‌های خویش را به خاک مالیدند. (شرح‌های خطبه: ) فعل تفعیل و ثلاثی هر دو به یک معنا است.
درباره مؤمنان فرموده است: «لِما فِي ذلِكَ مِنْ تَعْفِيرِ عِتَاقِ الْوُجُوهِ بالتُّرَابِ تَوَاضُعاً» (به علاوه ساييدن پيشانى كه بهترين جاهاى صورت است به خاک، موجب تواضع و گذاردن اعضاى پرارزش بدن بر زمين دليل كوچكى.) (شرح‌های خطبه: )
و همچنین فرموده است: «وَعَفَّرَتْهُمْ لِلْمَنَاخِرَ» یعنی به خاک‌مالیدن بینی‌ها.(شرح‌های خطبه: )
درباره مردگان فرموده است: «مُتَعَفِّراً عَلى خَدِّهِ!» یعنی در حالی‌که در قبر روی بر خاک است. (شرح‌های خطبه: )


این ماده چهار بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۳۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۴۰۸.    
۳. المحکم والمحیط الاعظم، ابن سیده، ج۲، ص۱۱۴.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۸۶.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۵۷، خطبه ۱۹۲.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۶۸، خطبه ۱۸۷.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۱۹۲.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۶.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶۱.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۰۴.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۱۵.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۵۱.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۴، خطبه ۱۹۲.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۴، خطبه ۱۸۷.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۹۴، خطبه ۱۹۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۹.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۹.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۸۳.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۴۰.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۶۳.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۶۴.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۵۶، خطبه ۱۱۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۱۸، خطبه ۱۰۹.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه ۱۱۱.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۸.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۴۰.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۳.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۲۷.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۶۳، خطبه ۸۲.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۴۴، خطبه ۸۱.    
۳۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۴، خطبه ۸۳.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۶۱.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۶۵.    
۳۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۶۷.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۴۵۵.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۶۵.    
۴۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۷۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عفر»، ج۲، ص۷۳۰.    






جعبه ابزار