• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طعن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)
مقالات مرتبط: طعن (مفردات‌قرآن).

طَعْن (به فتح طاء و سکون عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای زدن با نیزه است که به طور استعاره در عیب‌گوئی و عیب گرفتن به کار می‌رود. حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد جنگ صفین و عثمان بن عفّان و... از این واژه استفاده نموده است.


طَعْن
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۷۶.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۷۶.    
به معنای زدن با نیزه آمده است و بطور استعاره در عیب‌گوئی و عیب‌گرفتن به کار می‌رود.

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره عثمان بن عفّان به اهل بصره می‌نویسد: «إِنَّ النَّاسَ طَعَنُوا عَلَيْهِ... وَكَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِيهِ فَلْتَةُ غَضَب، فَأُتِيحَ لَهُ قَوْمٌ فَقَتَلُوهُ»
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۱.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۳، نامه ۱.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، نامه ۱.    
یعنی مردم بر او خلاف‌هایش را عیب گرفتند.
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۵.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۵.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۳.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۰۳.    
[۱۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۷.    
) معنی سخن در «تیح» گذشت.
(ببینید: تیح (مفردات‌نهج‌البلاغه))

در صفّین به یارانش فرمود: «وَاذْمُرُوا أَنْفُسَكُمْ عَلَى الطَّعْنِ الْدَّعْسِيِّ»
[۱۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۰۰، نامه ۱۶.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۷، نامه ۱۶.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، نامه ۱۶.    
یعنی خودتان را تشویق کنید بر نیزه‌زدن شدید.
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۵.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۶۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۶۵.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۰۱.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۲۲.    
[۲۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۱۴.    
)
«طاعن» طعنه‌زن و عیب‌جو و نیزه‌زن «طعّان» مبالغه آن است، در مذمت یارانش فرموده: «طَعَّانِينَ عَيَّابِينَ، حَيَّادِينَ رَوَّاغِينَ»
[۲۱] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۳، خطبه ۱۱۸.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۳۱، خطبه ۱۱۷.    
[۲۳] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۶، خطبه ۱۱۹.    
طعنه‌زنان، عیب‌جویان. کنار شوندگان و فرار‌کنندگان هستید.
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۱.    
[۲۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۲.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۹۲.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۱۰۷.    
[۲۹] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۸۶.    
)

این ماده چهارده بار در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۷۶.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۲۷۶.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۱.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۳، نامه ۱.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، نامه ۱.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۵.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۴.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۵.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۳.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۰۳.    
۱۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۷.    
۱۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۰۰، نامه ۱۶.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۷، نامه ۱۶.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، نامه ۱۶.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۵.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۶۳.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۶۵.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۰۱.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۲۲.    
۲۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۱۴.    
۲۱. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۳، خطبه ۱۱۸.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۳۱، خطبه ۱۱۷.    
۲۳. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۶، خطبه ۱۱۹.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۱.    
۲۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۰.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۲.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۹۲.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۱۰۷.    
۲۹. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۸۶.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «طعن»، ج۲، ص۶۷۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 118 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 1 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 16 نهج البلاغه
جعبه ابزار