صیر (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صِير (به کسر صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای رجوع، انتقال، تحوّل و رسیدن آمده است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
مَصیر (به فتح میم) به معنای بازگشت و محل بازگشت،
صَیّور (به فتح صاد) به معنای مصیر و عاقبت و حالتی که شی‌ء بر آن باز می‌گردد و
صِیرُورَت (به کسر صاد و فتح راء) به معنای انتقال و رجوع به‌طور تحوّل و تطوّر است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره گذشتگان و سخن گفتن و ... از این واژه استفاده نموده است.
صِير به معنای رجوع، انتقال، تحوّل و رسیدن آمده است.
مَصیرمصدر میمی و
اسم مکان است و به معنای بازگشت و محل بازگشت آمده است.
صِیرُورَت به معنای انتقال و رجوع به‌طور تحوّل و تطوّر آمده است مانند بازگشت
سرکه به شراب.
صیّور (مثل تنّور) به معنای مصیر و عاقبت و حالتی که شی‌ء بر آن باز می‌گردد (ما یَؤولُ اِلیه) آمده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در سخن گفتن فرموده است:
«الْكَلاَمُ فِي وَثَاقِكَ مَا لَمْ تَتَكَلَّمْ بِهِ، فَإذَا تَكَلَّمْتَ بِهِ صِرْتَ فِي وَثَاقِهِ» «
سخن را تا نه گفته‌ای در اختیار توست و چون گفتی، تو در اختیار آن هستی.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره گذشتگان گفتن فرموده است:
«وَكَذلِكَ الْخَلَفُ بِعَقْبِ السَّلَفِ... وَيَمْضُونَ أَرْسَالاً، إِلَى غَايَةِ الانْتِهَاءِ، وَصَيُّورِ الْفَنَاءِ» «همین طور فرزندان در پی پدران می‌آیند، تا آخرین تمام شدن و عاقبت و انتهاء فناء می‌روند.» (و خواهند رفت و قرار همین است).
این ماده موارد زیادی در «
نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«وَصَارُوا إِلى مَصَائِرِ الْغَايَاتِ» (به سوى سر منزل آخرين رهسپار گرديده‌اند.)
«وَإِلَيْكَ مَصِيرُ كُلِّ نَسَمَة» (و بازگشت هر انسانى به سوى توست.)
«الَّذِي إِلَيْهِ مَصِيرُ جَمِيعِ الاُْمُورِ» (همان خدايى كه همه امور به سوى او بازگشت مى‌كنند.)
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صیر»، ج۲، ص۶۵۴.
