صیر (مفرداتنهجالبلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صِير (به کسر صاد) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
رجوع،
انتقال، تحوّل و رسیدن آمده است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
•
مَصیر (به فتح میم) به معنای بازگشت و
محل بازگشت است.
•
صَیّور (به فتح صاد) به معنای
مصیر و عاقبت و حالتی که شی‌ء بر آن باز می‌گردد.
•
صِیرُورَت (به کسر صاد و فتح راء) به معنای انتقال و رجوع به‌طور تحوّل و تطوّر است.
درباره گذشتگان و سخن گفتن و ... از این واژه استفاده نموده است.
صِير به معنای رجوع، انتقال، تحوّل و رسیدن آمده است.
مَصیر مصدر میمی و
اسم مکان است و به معنای بازگشت و محل بازگشت آمده است.
صِیرُورَت به معنای انتقال و رجوع به‌طور تحوّل و تطوّر آمده است مانند بازگشت
سرکه به
شراب.
صیّور (مثل تنّور) به معنای
مصیر و عاقبت و حالتی که شی‌ء بر آن باز می‌گردد (ما یَؤولُ اِلیه) آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در سخن گفتن فرموده است:
«الْكَلامُ في وَثاقِكَ ما لَمْ تَتَكَلَّمْ بِهِ، فَإذا تَكَلَّمْتَ بِهِ صِرْتَ في وَثاقِهِ.» «
سخن را تا نه گفته‌ای در
اختیار توست و چون گفتی، تو در اختیار آن هستی.»
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره گذشتگان گفتن فرموده است:
«وَ كَذلِكَ الْخَلَفُ بِعَقْبِ السَّلَفِ... وَ يَمْضونَ أَرْسالاً، إِلَى غايَةِ الانْتِهاءِ، وَ صَيّورِ الْفَناءِ.» «همین طور فرزندان در پی پدران می‌آیند، تا آخرین تمام شدن و عاقبت و انتهاء
فناء می‌روند.» (و خواهند رفت و قرار همین است).»
امیرالمومنین (علیه‌السلام) در
خطبه ۱۵۶ می‌فرمایند:
«وَ صاروا إِلى مَصائِرِ الْغاياتِ.» «به سوى سر منزل آخرين رهسپار گرديده‌اند.»
«وَ إِلَيْكَ مَصيرُ كُلِّ نَسَمَة.» «و بازگشت هر انسانى به سوى توست.»
«الَّذي إِلَيْهِ مَصيرُ جَميعِ الاُْمورِ.» «همان خدايى كه همه امور به سوى او بازگشت مى‌كنند.»
از این ماده موارد زیادی در «نهج‌البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صیر»، ج۲، ص۶۵۴.
