• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صعید (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: صعید (قاموس قرآن (جلد ۴))
مقالات مرتبط: صعید.


صَعید (به فتح صاد) از واژگان قرآن کریم، به معنای خاک یا وجه الارض است.


صَعید
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۷-۱۲۸.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۳.    
[۳] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۲۳۶.    
[۴] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۸۵.    
به معنای خاک یا وجه الارض است.
الصحاح آن‌را خاک گفته و از ثعلب معنای روی زمین (وجه الارض) را نقل می‌کند.
[۵] جوهری، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، ج۲، ص۴۹۸.    
قاموس المحیط خاک، یا وجه الارض معنا کرده است.
[۶] فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۱، ص۲۹۳.    
راغب اصفهانی گفته: صعید به روی زمین گفته می‌شود و به قولی غبار برخاسته است.
[۷] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۴.    
در مجمع البیان فرموده: صعید روی زمین است که بی‌علف و بی‌درخت باشد و از زجاج نقل کرده که گوید: خلافی میان اهل لغت نمی‌بینم که صعید به معنی روی زمین است، آنگاه فرموده: این موافق مذهب اصحاب ماست که فرموده‌اند تیّمم بر سنگ جایز است خواه روی آن خاک باشد یا نه.
[۸] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۹۴.    

در جوامع الجامع فرموده: زجاج گفته: صعید وجه الارض است، خاک باشد یا سنگ بی‌خاک. اگر تیّمم‌کننده دست به سنگ زده مسح نماید آن طهور است. مذهب ابوحنیفه نیز این است، و آن از ائمه هدی (علیهم‌السّلام) روایت شده است.
[۹] شیخ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ج۱، ص۴۰۲.    
پس همانطور که از اهل بیت (علیهم‌السّلام) نقل شده و آیه ۸ کهف دلالت دارد، صعید مطلق وجه الارض است نه‌ فقط خاک. صعید ظاهرا به معنی مصعود است و علت این تسمیه چنانکه از زجاج نقل شده آن است که، روی زمین انتهای بالا رفته از باطن آن می‌باشد.
[۱۰] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۹۲.    


صَعید چهار بار در قرآن آمده است.
(فَتَیَمَّمُوا صَعِیداً طَیِّباً...)
[۱۱] نساء/سوره۴، آیه۴۳.    
[۱۲] مائده/سوره۵، آیه۶.    
(...بر زمين پاكى تيمّم كنيد...)
[۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰۸.    

(وَ اِنَّا لَجاعِلُونَ ما عَلَیْها صَعِیداً جُرُزاً)
[۱۴] کهف/سوره۱۸، آیه۸.    
(..و ما سرانجام آنچه را بر روى زمین است خاک بى‌حاصلى قرار مى‌دهيم.)
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۴.    

(فَتُصْبِحَ‌ صَعِیداً زَلَقاً)
[۱۶] کهف/سوره۱۸، آیه۴۰.    
(...و مجازات حساب شده‌اى از آسمان بر باغ تو فرو فرستد، بگونه‌اى كه آن را به زمين بى‌گياهى مبدل كند.)
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۸.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲۷-۱۲۸.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۳.    
۳. ↑ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۲۳۶.    
۴. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۸۵.    
۵. ↑ جوهری، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیه، ج۲، ص۴۹۸.    
۶. ↑ فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۱، ص۲۹۳.    
۷. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۴۸۴.    
۸. ↑ شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۹۴.    
۹. ↑ شیخ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ج۱، ص۴۰۲.    
۱۰. ↑ شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۳، ص۹۲.    
۱۱. ↑ نساء/سوره۴، آیه۴۳.    
۱۲. ↑ مائده/سوره۵، آیه۶.    
۱۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰۸.    
۱۴. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۸.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۴.    
۱۶. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۴۰.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۸.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «صعید»، ج۴، ص۱۲۷-۱۲۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات قرآنی | مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان قرآن
جعبه ابزار