شیوه دعوت الیاس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از پیامبران مرسل،
حضرت الیاس است که نام مبارکش در
قرآن در دو مورد آمده است، در یک جا به عنوان انسانی شایسته در ردیف
زکریا و
عیسی و
یحیی (علیهم‌السّلام) ذکر شده
و در جاهای دیگر به عنوان
پیامبر مرسل یاد شده است.
گرچه طبق بعضی از اقوال
الیاس (علیه‌السّلام) همان
ادریس، یا
خضر یا ایلیا است، ولی از ظاهر
آیات قرآن استفاده می‌شود که او به طور مستقل، یکی از پیامبران است.
و در آیه ۱۳۰
سوره صافات می‌خوانیم: «سَلامٌ عَلی اِلْ‌یاسِینَ؛ سلام بر اِلْیاسین»
سپس در
آیه۱۳۲ می‌فرماید: «اِنَّهُ کانَ مِنْ عِبادِنَا الْمُؤْمِنِینَ؛ او از بندگان مؤمن ما است.» (این آیه بیانگر آن است که منظور آل یاسین نیست، بلکه اِلیاسین است)
کلمه الیاسین همان الیاس است که یا و نون بر آن افزوده شده است، و نیز احتمال دارد نظر به این که پدرش یاسین نام داشت، او را الیاسین خواندند.
الیاس از پیامبران بنی اسرائیل و از نواده‌های
هارون (علیه‌السّلام) (به این ترتیب: «الیاس بن یاسین بن فنحاص بن عیزار بن هارون)
برادر
موسی (علیه‌السّلام) است، و از
امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده که الیاس از پیامبران عابد بنی اسرائیل بود.
حضرت الیاس (علیه‌السّلام) از طرف خدا مامور هدایت بت پرستان شد، که به قول بعضی، آنها در بَعْلُبک (که اکنون در کشور
لبنان قرار گرفته) بودند. الیاس (علیه‌السّلام) آنها را به
تقوا و پاکسازی دعوت کرد. و از بت پرستی و پرستش بت بَعْلُ (که بت بزرگ آنها بود) برحذر داشت، و قوم بت پرست را به خاطر پرستش
بت، سخت نکوهش نمود و به آنها فرمود: خدای یکتا و بی‌همتا پروردگار شما و پدران پیشین شما است، مربی و تربیت کننده شما او است، همه نعمتهایی که دارید از او است، و حل هر مشکلی به دست با کفایت او می‌باشد، چرا جز او را می‌پرستید؟ دست از
تقلید کورکورانه بردارید، و روش نیاکان خود را دنبال نکنید، خدای حقیقی را بپرستید.
ولی قوم خیره سر و خود خواه او، گوش به‌اندرزهای او ندادند، و به هدایتهای منطقی و دلسوزانه او اعتنا نکردند، و به تکذیب او پرداختند،
خداوند به آنها هشدار داد که روزی خواهد آمد که آنها در
دادگاهعدل الهی قرار خواهند گرفت و در عذاب
دوزخ، احضار خواهند شد.
تبلیغات الیاس (علیه‌السّلام) باعث شد که عده‌ای از بندگان خالص خدا، به او
ایمان آوردند، و برخلاف مسلک جامعه، سنّت شکنی نموده، و باطل را رها کرده و به
حق پیوستند. با این که چنین کاری در شرایط سخت آن عصر، بسیار دشوار بود، ولی آنها
سنت باطل تقلید کورکورانه و جمله بی‌اساس «خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو» را رها کرده، و دعوت به
حق الیاس (علیه‌السّلام) را باور کردند و جزء یاران او شدند.
مفضل بن عمر می‌گوید: همراه دوستان برای ملاقات با امام صادق (علیه‌السّلام) رهسپار شدیم. به در خانه آن حضرت رسیدیم و می‌خواستیم اجازه ورود بگیریم. پشت در شنیدیم که آن حضرت سخنی می‌گوید، ولی آن سخن عربی نبود و خیال کردیم که به
لغتسریانی است. سپس آن حضرت گریه کرد، و ما هم از
گریه او به گریه افتادیم، آن گاه
غلام آن حضرت بیرون آمد و اجازه ورود داد.
ما به محضر امام صادق (علیه‌السّلام) رسیدیم. پس از احوالپرسی، من به امام عرض کردم: «ما پشت در، شنیدم که شما سخنی که عربی نیست و به خیال ما
سریانی است، تکلم می‌کردی، سپس گریه کردی و ما هم با شنیدن صدای گریه شما به گریه افتادیم».
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «آری من به یاد الیاس افتادم که از پیامبران
عابد بنی اسرائیل بود، و دعایی را که او در
سجده می‌خواند، می‌خواندم»، سپس امام صادق (علیه‌السّلام) آن دعا (و مناجات) را به
لغت سریانی، پشت سر هم خواند، که
سوگند به خدا هیچ کشیش و اُسقفی را ندیده بودم که همانند آن حضرت، آن گونه شیوا و زیبا بخواند، و بعد آن را برای ما به عربی ترجمه کرد و فرمود: الیاس در سجودش چنین
مناجات می‌کرد:
«اَتُراکُ مُعَذِّبِی وَ قَدْ عَفَّرْتُ لَکَ فِی التُّرابِ وَجْهِی، اَتُراکَ مُعَذَّبِی وَ قَد اِجْتَنَبْتُ لَکَ الْمَعاصِی، اتُراکَ مُعَذَّبِی وَ قَدْ اَسْهَرْتُ لَکَ لَیلِی؛ خدایا آیا به راستی تو را بنگرم که مرا عذاب کنی، با این که روزهای داغ به خاطر تو (با
روزه گرفتن) تشنگی کشیدم؟!، آیا تو را بنگرم که مرا عذاب کنی، در صورتی که برای تو، رخسارم را (در سجده) به
خاک مالیدم؟!، آیا تو را بنگرم که مرا عذاب کنی با آن که به خاطر تو، از گناهان دوری گزیدم؟!، آیا تو را ببینم که مرا عذاب کنی با این که برای تو،
شب را به
عبادت به سر بردم؟! »
خداوند به الیاس،
وحی کرد: «سرت را از خاک بردار که من تو را عذاب نمی‌کنم»
الیاس عرض کرد: «ای خدای بزرگ، اگر این سخن را گفتی (که تو را عذاب نمی‌کنم) ولی بعداً مرا عذاب کردی چه کنم؟! مگر نه این است که من
بنده تو و تو پروردگار من هستی؟»
باز خداوند به او وحی کرد:
«اِرْفَعْ رَاسَکَ فَاِنِّی غَیرُ مُعَذَّبِکَ، اِنِّی اِذا وَعَدْتُ وَعْداً وَ فَیتُ بِهِ؛ سرت را از سجده بردار که من تو را عذاب نمی‌کنم و وعده‌ای که دادم به آن
وفا خواهم نمود.»
سایت اندیشه قم، برگرفته شده از مقاله «شیوه دعوت الیاس»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۱/۲۱.
