• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زیور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





زیور چیزی که به توسط آن چیزی را بیارایند.

فهرست مندرجات

۱ - معنی زیور
۲ - کاربرد زیور در فقه
۳ - زیور در فقه
       ۳.۱ - زیور در طهارت
       ۳.۲ - زیور در صلات
       ۳.۳ - زیور در زکات
       ۳.۴ - زیور در خمس
       ۳.۵ - زیور در حج
       ۳.۶ - زیور در طلاق
       ۳.۷ - زیور در وصیت و ارث
       ۳.۸ - زیور در یمین
۴ - احکام فقهی زینت از دیدگاه امام خمینی
       ۴.۱ - فروش و استعمال ظروف طلا و نقره برای زینت
       ۴.۲ - استحباب زینت نمودن زن در نماز با زیور آلات
              ۴.۲.۱ - ممنوعیت آشکار کردن زینت زن
       ۴.۳ - حرمت استفاده مردان از طلا
              ۴.۳.۱ - تزیین دندان مرد با طلا
       ۴.۴ - استحباب زینت نمودن برای خطیب جمعه
       ۴.۵ - سرمه کشیدن در حال احرام به سیاهی که در آن زینت‌ باشد
       ۴.۶ - انگشتر به دست کردن در حال احرام به جهت زینت
       ۴.۷ - در حال احرام پوشیدن زن زیور را برای زینت
       ۴.۸ - وجوب ترک زینت بر زن در عده وفات شوهر
              ۴.۸.۱ - وجوب ترک زینت بر صغیره در عده وفات
۵ - پانویس
۶ - منبع


زیور آلت زینت، آنچه با آن، کسى یاچیزى را بیارایند.


از احکام آن در بابهاى طهارت، صلات، زکات، خمس، حج، طلاق، وصیت، یمین و ارث سخن گفته‌اند.


.

۳.۱ - زیور در طهارت

استفاده از ظرف طلا و نقره حتى- بنابر قول مشهور- در غیر خوردن و آشامیدن حرام است. بنا بر این، استفاده از زیور آلات میان تهى در خوردن و آشامیدن و مانند آن، در صورت عدم صدق عنوان ظرف بر آن، اشکال ندارد.

۳.۲ - زیور در صلات

مستحب است زن براى نماز خود را به زیور آلات بیاراید.در اینکه صرف اظهار زیور آلاتى که زن خود را بدان آراسته، بدون آشکار کردن مواضع آن از بدن، براى اجنبى حرام است یا نه، اختلاف مى‌باشد.
[۶] موسوعة الخوئى، ج۱۲، ص۸۶.


۳.۳ - زیور در زکات

زکات تنها به طلا و نقره مسکوک تعلّق مى‌گیرد. بنابر این، در زیور آلات از طلا و نقره، زکات واجب نیست.درروایتى از امام صادق علیه السّلام آمده است: «زکات زیور آلات، عاریه دادن آن به دیگران است»؛ از این رو این عمل مستحب است.

۳.۴ - زیور در خمس

زیور آلات در حدّ متعارف جزء مئونه به شمار مى‌رود؛ از این رو، خمس به آن تعلّق نمى‌گیرد.

۳.۵ - زیور در حج

بنابر قول برخى، زیور آلات در حدّ متعارف از مستثنیات استطاعت است؛ بدین جهت، فروختن آن براى رفتن به حج واجب نیست.برخى در این حکم اشکال کرده‌اند.بنابر قول مشهور، از محرمات احرام براى زن، پوشیدن زیور آلات به قصد زینت است؛ لیکن داشتن زیور آلات متداول که قبلا از آن استفاده مى‌کرده، بدون قصد زینت، اشکالى ندارد؛ هرچند بنابر تصریح برخى، اظهار آن براى مردان، حتى شوهرش حرام است.

۳.۶ - زیور در طلاق

استفاده از زیور آلات براى زن در عدّه وفات حرام است.

۳.۷ - زیور در وصیت و ارث

زیور آلاتِ شمشیر جزء شمشیر است؛ از این رو، کسى که شمشیرى را براى کسى وصیت کرده، زیور آلات آن نیز جزء وصیت است و باید به موصى له داده شود.همچنین است حکم شمشیرى که در ارث به عنوان حبوه از آنِ پسر بزرگ‌تر است.

۳.۸ - زیور در یمین

در عرف، بر انگشتر و مروارید زیور صدق مى‌کند. بنابر این، اگر کسى سوگند یاد کند که زیور استفاده نکند، با استفاده از انگشتر و مروارید، قسم او شکسته و کفاره بر وى واجب مى‌شود.


زینت در ابواب مختلف فقه موضوع حکم شرعی قرار گرفته است.

۴.۱ - فروش و استعمال ظروف طلا و نقره برای زینت

استعمال ظرف‌های طلا و نقره در خوردن و آشامیدن و استفاده‌های دیگر مانند استعمال آن‌ها در تطهیر از حدث و خبث و غیر این‌ها حرام است.... و بنابر احتیاط (مستحب) قرار دادن آن‌ها در رف‌ها (طاقچه‌ها) برای زینت‌ از موارد استعمال حرام است؛ اگرچه حرام نبودن آن خالی از قرب نیست و احوط اولی آن است که مساجد و مشاهد مشرفه هم با آن‌ها تزیین نشود. و فروش ظروف طلا و نقره برای زینت‌ و نگهداشتن جایز است.

۴.۲ - استحباب زینت نمودن زن در نماز با زیور آلات

برای زن در نماز آداب و مستحبات مخصوصی است: خود را با زیورآلات زینت‌ دهد و خضاب بنماید و کلمات را آهسته بگوید و در موقع ایستادن، میان پاهایش را جمع کند و در حال قیام با دست‌هایش پستان‌هایش را به هم بچسباند و دست‌هایش را در حال رکوع روی ران‌هایش بگذارد و زانوهایش را به عقب نکشد و قبل از سجده رفتن بنشیند و در حال سجده خود را جمع نموده و به زمین نزدیک کند و شکم خود را بالا نگیرد و در هر حال هنگام نشستن چهار زانو بنشیند.

۴.۲.۱ - ممنوعیت آشکار کردن زینت زن

اگر در صورت (زن)، آرایش موجود باشد باید پوشانده شود و بر مرد اجنبی نیز نگاه کردن جایز نیست و همچنین در کفین اگر دارای زینت‌ ولومثل انگشتر باشد. پس اگر انگشتری در دست زن باشد «احتیاطاً انگشتر را مخفی سازد.» و زنی که ابرویش را برداشته باشد «اگر عرفاً زینت محسوب نشود و مفسده‌ای در بین نباشد پوشاندن واجب نیست.»

۴.۳ - حرمت استفاده مردان از طلا

چهارم: آن‌که ساتر مردان - بلکه هرگونه لباسشان - در نماز نباید از طلا باشد اگرچه از زیور آلات باشد (و لباس به آن گفته نشود)، مثل انگشتر و مانند آن، بلکه در غیر نماز هم برای آن‌ها حرام است.

۴.۳.۱ - تزیین دندان مرد با طلا

محکم کردن دندان‌ها با طلا، بلکه روکش نمودن آن‌ها با طلا و یا از طلا دندان مصنوعی گذاشتن در نماز بلکه در غیر نماز هم اشکال ندارد. البته در مورد دندان‌هایی مثل ثنایا که پیدا هستند با داشتن قصد تزیین‌، خالی از اشکال نیست و بنابر احتیاط (واجب) باید از آن اجتناب شود. و همچنین قاب ساعت را از طلا قرار دادن و همراه داشتن آن در نماز اشکالی ندارد، ولی اگر زنجیر ساعت از طلا باشد و آن را به گردن و یا به لباس بیاویزد، نماز خواندن با آن مشکل است بر خلاف آن‌که آویزان نباشد - اگرچه همراه نمازگزار در جیبش باشد - که اشکالی ندارد.

۴.۴ - استحباب زینت نمودن برای خطیب جمعه

مستحب است که (خطیب جمعه) در زمستان و تابستان عمامه بگذارد و ردایی از برد یمنی یا عدنی بر دوش بگیرد و زینت‌ کند و تمیزترین لباسش را بپوشد و عطر بزند و با آرامش و وقار باشد و وقتی بالای منبر رفت (به حاضرین) سلام کند و رو به مردم نماید و مردم هم رو به او باشند، و به چیزی مانند کمان یا عصا یا شمشیر تکیه کند و قبل از خطبه تا تمام شدن اذان مؤذّن‌ها روی منبر بنشیند.

۴.۵ - سرمه کشیدن در حال احرام به سیاهی که در آن زینت‌ باشد

هفتم (از تروک احرام): سرمه کشیدن به سیاهی که در آن زینت‌ باشد هرچند قصد زینت را نکند. و باید احتیاط ترک نشود که از هر سرمه‌ای که دارای زینت است اجتناب گردد و اگر دارای بوی خوش باشد اقوی آن است که حرام است. حرمت سرمه کشیدن اختصاص به زن‌ها ندارد، پس بر مردان هم حرام می‌باشد.

۴.۶ - انگشتر به دست کردن در حال احرام به جهت زینت

سیزدهم (از تروک احرام): انگشتر به دست کردن به جهت زینت‌؛ پس اگر برای استحباب یا خاصیتی که در آن است باشد نه برای زینت، اشکالی در آن نیست. و احتیاط (واجب) آن است که حنا را برای زینت استعمال نکند، بلکه اگر در حنا زینت باشد احتیاط (واجب) ترک آن است اگرچه قصد زینت را نداشته باشد، بلکه در این دو صورت، حرمت، خالی از وجه نیست. و اگر قبل از احرام برای زینت یا غیر آن استعمال کرده باشد اشکالی در آن نیست ولو اینکه اثر آن در حال احرام باقی باشد. و در انگشتر به دست کردن و حنا بستن‌ کفّاره نیست اگرچه فعل حرام انجام داده است.

۴.۷ - در حال احرام پوشیدن زن زیور را برای زینت

چهاردهم (از تروک احرام): پوشیدن زن زیور را برای زینت، پس اگر زینت باشد احتیاط (واجب) ترک آن است اگرچه قصد زینت ننماید، بلکه حرمت آن خالی از قوت نیست، ولی زیوری که قبل از احرام عادت به آن داشته است اشکال ندارد و بیرون آوردن آن واجب نیست، لیکن نشان دادن آن به مردان حتی شوهرش بر او حرام است و در پوشیدن زیورها کفّاره نیست اگرچه فعل حرام انجام داده است.

۴.۸ - وجوب ترک زینت بر زن در عده وفات شوهر

در وفات شوهر، مادامی‌که زن در عدّه است «حداد» بر او واجب است و منظور از حداد، ترک زینت‌ در بدن به مثل کشیدن سرمه و زدن عطر و خضاب و سرخ کردن صورت و کشیدن خط و مانند این‌ها است، و در لباس به پوشیدن سرخ و زرد و زیور و مانند این‌ها می‌باشد. و خلاصه ترک هر چه که زینت‌ حساب می‌شود که با آن خود را برای شوهر تزیین می‌نماید و به حسب عادت در وقت‌های مناسب زینت‌ می‌نماید مانند عیدها و عروسی‌ها و مانند این‌ها. و این به حسب اشخاص و زمان‌ها و شهرها مختلف می‌باشد، پس آنچه که در هر شهری برای زینت‌، معتاد و متعارف است ملاحظه می‌شود. البته تمیز کردن بدن و لباس و شانه کردن مو و گرفتن ناخن‌ها و حمام رفتن و فرش عالی فرش کردن و سکونت در مسکن‌های مزیّن و تزیین اولاد و خدمت‌کارانش، اشکالی ندارد.

۴.۸.۱ - وجوب ترک زینت بر صغیره در عده وفات

در وجوب حداد بین زن مسلمان و زن ذمّی فرقی نیست، چنان که ظاهراً بین زن دائمی و منقطعه فرقی نمی‌باشد؛ البته عدم وجوب حداد بر زنی که مدت تمتعش کوتاه باشد مانند یک روز و دو روز بعید نیست؛ و آیا بر صغیره و مجنونه واجب است یا نه دو قول است، که اشهر آن‌ها وجوب آن است، به معنای اینکه بر ولیّ آن‌ها واجب است، پس باید آن‌ها را مادامی‌که در عدّه هستند از تزیین‌ دور کند و در آن تامل است اگرچه احوط (وجوبی) است.


۱. جواهر الکلام، ج۶، ص۳۲۸-۳۳۷.    
۲. العروة الوثقی، ج۲، ص۶۱۴.    
۳. جواهر الکلام، ج۲۹، ص۸۶-۸۷.    
۴. العروة الوثقی، ج۲، ص۳۱۸.    
۵. مستمسک العروة الوثقی، ج۵، ص۲۴۹.    
۶. موسوعة الخوئى، ج۱۲، ص۸۶.
۷. جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۸۳.    
۸. وسائل الشیعة، ج۹، ص۱۵۸.    
۹. الروضة البهیه، ج۲، ص۳۰.    
۱۰. جواهر الکلام، ج۱۶ف ص۶۰.    
۱۱. مسالک الأفهام، ج۲، ص۱۲۹.    
۱۲. مدارک الأحکام، ج۷، ص۳۸.    
۱۳. جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۵۳.    
۱۴. جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۷۱-۳۷۳.    
۱۵. جواهر الکلام، ج۳۲، ص۲۷۶.    
۱۶. جواهر الکلام، ج۲۸، ص۳۲۳.    
۱۷. جواهر الکلام، ج۳۹، ص۱۳۸.    
۱۸. جواهر الکلام، ج۳۵، ص۳۳۴-۳۳۵.    
۱۹. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۳۹، کتاب الطهارة، القول فی الاوانی، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۰. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۵۲۶، کتاب المکاسب و المتاجر، مسالة۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۱. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۸۵، کتاب الصلاة، القول فی السجود، مسالة۱۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۲. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۹، استفتائات امام خمینی، ج‌۸، ص۴۶۸، سؤال ۹۸۴۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۳. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۹، استفتائات امام خمینی، ج‌۸، ص۵۷۳، سؤال ۱۰۱۰۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۴. موسوعة الامام الخمینی، ج۳۹، استفتائات امام خمینی، ج‌۸، ص۴۶۸، سؤال ۱۰۱۰۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۵. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۵۲، کتاب الصلاة، المقدمة الثالثة، الرابع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۶. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۵۲، کتاب الصلاة، المقدمة الثالثة، الرابع، مسالة۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۷. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۲۴۷، کتاب الصلاة، القول فی شرائط صلاةالجمعة، مسالة۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۸. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۴۴۵، کتاب الحج، القول فی تروک الاحرام، السابع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۲۹. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۴۴۵، کتاب الحج، القول فی تروک الاحرام، السابع، مسالة ۲۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۳۰. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۴۴۷، کتاب الحج، القول فی تروک الاحرام، الثالث عشر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۳۱. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص۴۴۷، کتاب الحج، القول فی تروک الاحرام، الرابع عشر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۳۲. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۳۶۴، کتاب الطلاق، القول فی عدة الوفاة، مسالة۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    
۳۳. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج۲، ص۳۶۴، کتاب الطلاق، القول فی عدة الوفاة، مسالة۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۳۴ ه. ق.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۳۳۸-۳۳۹.    
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    






جعبه ابزار