تَنْکیلاً (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَنْکیلاً:(أَشَدُّ بَأْسًا وَ أَشَدُّ تَنكيلًا) «تَنْکیلاً» از
باب تفعیل (عقوبت و مجازات كردن)، از مادّۀ «نكول» به معنى «امتناع كردن از روى
ترس» است و در اصل از «نكل» (بر
وزن اکل) به معنى «لجام
حیوان» گرفته شده.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می فرمایند:
تنکیل كه
مصدر باب تفعيل است به معنى انجام كارى است كه طرف با مشاهدۀ آن، از خلاف‌كارى برگردد و اين همان مجازات است كه هم باعث
عبرت ستم‌كار و هم باعث عبرت ديگران مى‌شود.
به موردی از کاربرد «تَنْکیلاً» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَقاتِلْ في سَبيلِ اللّهِ لا تُكَلَّفُ إِلاّ نَفْسَكَ وَ حَرِّضِ الْمُؤْمِنينَ عَسَى اللّهُ أَن يَكُفَّ بَأْسَ الَّذينَ كَفَرواْ وَ اللّهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَ أَشَدُّ تَنكيلًا) «در راه خدا پيكار كن، تنها مسؤول انجام وظيفه خود هستى. و مؤمنان را بر اين كار،
تشویق نما؛
امید است
خداوند از
قدرت كافران جلوگيرى كند حتى اگر تنها خودت به ميدان بروى). و خداوند قدرتش بيشتر، و مجازاتش دردناک‌تر است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
کلمه تنكيل از ماده نكال است و نكال بطورى كه در
مجمع البیان آمده به معناى فسادى است كه به
وسیله آن از عذابى برابر با آن جلوگيرى بشود، مثلا مكلف متخلف را كتک بزنند تا ديگر تخلف نكند، (تخلف كردن
فساد دارد، كتک نيز فساد دارد، هر
قدر فساد تخلف زياد باشد كتک هم زياد مى‌شود) پس كلمه نكال به معناى عقوبتى است كه از تخلفى برابر آن عقوبت جلوگيرى كند و ساير مكلفين از عقوبت اين متخلف
عبرت بگيرند و هوس تخلف نكنند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تنکیل»، ج۴، ص ۵۳۷.
