تَنابَزوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَنابَزوا:(وَ لا تَنابَزوا بِالْأَلْقابِ) «تَنابَزوا» از مادّه «نبز» (بر
وزن سبز) به معنى «
لقب بد نهادن بر كسى» است و چنين لقبى با لقب و نامى كه براى
شهرت و شناسايى كسى مى‌گذارند تفاوت دارد و اين واژه در
قرآن از
باب تفاعل (تنابز) آمده، يعنى يک‌ديگر را
عیب كردن و به زشتى لقب نهادن است.
متأسفانه بسيارى از افراد بى‌بندوبار از اين
طریق موجب تحقير ديگران مى‌شوند و احيانا اگر كسى در سابق كار بدى داشته، سپس
توبه كرده است بازهم لقبى كه بازگوكننده
وضع سابق باشد بر او مى‌گذارند.
اسلام صريحا اين
عمل زشت را
نهی كرده و هر لقبى كه كوچک‌ترين مفهوم نامطلوبى دارد ممنوع شمرده است.
به موردی از کاربرد «تَنابَزوا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يا أَيُّها الَّذينَ آمَنوا لا يَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكونوا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَ لا نِساء مِّن نِّساء عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزوا أَنفُسَكُمْ وَ لا تَنابَزوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسوقُ بَعْدَ الْإِيمانِ وَ مَن لَّمْ يَتُبْ فَأوْلَئِكَ هُمُ الظّالِمونَ) «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! هرگز گروهى از مردان شما گروه ديگرى را مسخره نكنند، شايد آن‌ها از اين‌ها بهتر باشند؛ و نه زنانى زنان ديگر را، شايد آنان بهتر از اينان باشند؛ و يک‌ديگر را مورد
طعن و عيب‌جويى قرار ندهيد و با القاب زشت و ناپسند يک‌ديگر را ياد نكنيد، بسيار بد است كه بر كسى پس از ايمان نام كفر آميز بگذاريد؛ و آن‌ها كه
توبه نكنند، ستم‌كارند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَ لا تَنابَزوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسوقُ بَعْدَ الْإيمانِ) كلمه نبز - به فتح حرف اول و دوم- به معناى لقب است، و - به طورى كه گفته‌اند- اختصاص دارد به لقب‌هاى زشت.
پس تنابز كه
باب تفاعل و طرفينى است به معناى اين است كه مسلمانان به يک‌ديگر لقب زشت از قبيل فاسق، سفيه و امثال آن بدهند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تنابزوا»، ج۴، ص ۳۸۱.
