تَسْتَغیثونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَسْتَغیثونَ:(إِذْ تَسْتَغيثونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجابَ) «تَسْتَغیثونَ» از مادّه
غَوْث (به فتح غین و سکون واو) به معنای
یاری و نصرت است.
در
آیه مورد بحث به قسمت حساسى از
جنگ بدر و نعمت‌هاى گوناگونى كه
خداوند در اين صحنه خطرناک
نصیب مسلمانان كرد اشاره مى‌كند تا
حس اطاعت و شكرگزارى آن‌ها را برانگيزد،مى‌فرمايد: به خاطر بياوريد زمانى را كه از
شدت وحشت و
اضطراب كه از
کثرت نفرات
دشمن و فزونى تجهيزات جنگى آن‌ها براى شما پيش آمده بود، به خدا پناه برديد و
دست حاجت به‌سوى او دراز كرديد و از وى تقاضاى
کمک نموديد. در پاره‌اى از روايات آمده كه
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نيز با مسلمان‌ها در
استغاثه و يارى طلبيدن از خداوند هم‌صدا بود، دست خود را به‌سوى آسمان بلند كرده بود و عرضه مى‌داشت: خداوندا وعده‌اى را كه به من داده‌اى تحقق بخش، پروردگارا، اگر اين گروه مؤمنان نابود شوند پرستش تو از زمين برچيده خواهد شد، و آن‌قدر پيامبر به اين استغاثه و
دعا ادامه داد كه
عبا از دوشش بر زمين افتاد.
به موردی از کاربرد «تَسْتَغیثونَ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(إِذْ تَسْتَغيثونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجابَ لَكُمْ أَنّي مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُرْدِفينَ) «به خاطر بياوريد زمانى را كه از شدّت ناراحتى در ميدان
بدر، از پروردگارتان كمک مى‌خواستيد؛ و او خواسته شما را پذيرفت و گفت: من شما را با هزار
فرشته، كه پياپى فرود مى‌آيند، يارى مى‌كنم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) وقتى كثرت نفرات مشركين و كمى نفرات مسلمين را بديد رو به
قبله كرد و گفت: بارالها!
وفا كن به آن‌چه مرا
وعده دادى، پروردگارا! اگر اين گروه (اصحاب من) را به
دست اين دشمنان هلاک سازى ديگر در روى
زمین عبادت نمى‌شوى، رسول خدا هم چنان خداى خود را مى‌خواند و دست‌ها را رو به
آسمان بلند كرد تا حدى كه ردايش از شانه‌اش افتاد، در اين موقع بود كه خداوند آيه
(إِذْ تَسْتَغيثونَ رَبَّكُمْ) را نازل كرد، صاحبان اين
قول گفتار خود را به
عمر بن خطاب و
سدی و
ابی صالح نسبت داده‌اند، و از
حضرت ابی جعفر (علیه‌السلام) نيز
روایت شده است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تستغیثون»، ج۳، ص ۳۶۹.
