تمنّی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تمنی،
آرزوی امر غیرمحتمل است.
"تمنی" از اقسام
انشا و به معنای خواستن امر مورد پسندی است که
امیدی برای دستیابی به آن نیست؛ یا به
سبب محال بودن آن؛
(یا لیتنی کنت ترابا)؛ "کاش من
خاک بودم! "
یا دستیابی به آن
ممکن است، اما امیدی برای به دست آوردن آن نیست؛
(یا لیت لنا مثل ما اوتی قارون)؛ "ای
کاش ما نیز مانند آن چه به
قارون داده شد داشتیم! ".
برخی
اشکال کرده‌اند که چیزی که به دست آوردنش ممکن نباشد، چگونه درخواست می‌شود؟
فخررازی می‌گوید: بهتر آن است که تمنی،
ترجی و
قسم را از اقسام
طلب نشماریم؛ زیرا طلبی در آن نیست؛ بلکه
تنبیه و آگاهی بر مطلب و مراد است، اما می‌توان آن را "انشا" نامید.
حروف تمنی عبارتند از:
۱.
لیت: (یا لیتنا نرد ولا نکذب بآیات ربنا)؛ "کاش ما را باز می‌گرداندند و دیگر
آیات پروردگارمان را
انکار نمی‌کردیم! "
؛
۲.
هل: (فهل لنا من شفعاء فیشفعوا لنا)؛ "آیا شفیعانی داریم که برای ما
شفاعت کنند؟ "
؛
۳.
لو: (فلو ان لنا کرة فنکون من المؤمنین)؛ "کاش برای ما بازگشتی بود تا آن گاه از
مؤمنان می‌شدیم".
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تمنی».
