تمنّی (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تمنّی: (اِلَّا اِذا تَمَنّی) «تمنّی» به معنای
آرزو است ولی بعضی گفته‌اند: به معنای
تلاوت و
قرائت است، چنان که در اشعار عرب، گاه به این معنا آمده- این
تفسیر گرچه با جمله «ثم یحکم اللّه آیاته» و
افسانه غرانیق (طبق بعضی توجهات) سازگار است؛ ولی مهم این است که «تمنّی و امنیة» کمتر به معنای تلاوت آمده است (توضیح بیشتر را در تفسیر بخوانید).
(وَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ وَ لَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ فَيَنسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ) (هيچ
رسول و پيامبرى را پيش از تو نفرستاديم (مگر اينكه هرگاه آرزوى پيشبرد اهداف الهىِ خود مى‌كرد)،
شیطان وسوسه‌ها و القائاتى در آن مى‌افكند؛ امّا
خداوند القائات شيطان را از ميان مى‌برد، سپس
آیات خود را استحكام مى‌بخشد؛ و خداوند دانا و حكيم است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تمنى به معناى اين است كه آدمى آنچه را آرزو دارد و دوستش مى‌دارد موجود و محقق فرض كند، حال چه اينكه ممكن هم باشد يا نباشد، مثل اينكه يك مرد فقير آرزو مى‌كند توانگر شود، يا كسى كه بى‌اولاد است آرزو مى‌كند صاحب فرزند باشد، يا هر انسانى آرزو مى‌كند فناناپذير و جاويد باشد يا دو بال داشته باشد و با آنها پرواز كند آن صورت خيالى كه تصورش را مى‌كند و از تصور آن لذت مى‌برد، آن را امنية- آرزو مى‌گويند و اصل در معناى اين كلمه منى - به فتح ميم و سكون نون- است كه به معناى فرض و تقدير است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تمنّی»، ص۱۴۳.
