تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - غسل الجنابة (لنکرانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب « تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيله: غسل
الجنابه، التيمم و المطهرات» حاصل دروس خارج
فقه آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی و شرح مباحث مربوط به باب
غسل جنابت ،
تیمم و پاك كننده‌ها است. اين اثربراى اولين بار توسط مؤسسه انتشاراتى عروج در
قم ، با ۷۲۳ صفحه، در سال ۱۳۷۷ منتشر شد. در پايان كتاب فهرستى تفصيلى از موضوعات مورد بحث ارائه و منابع روايى مورد استفاده نگارنده در پاورقى توضيح داده شده است.
مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمى حاج
شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ ديده به جهان گشود. از آنجا كه عشق، راهنماى استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصيلات دينى او با سرعتى بسيار پيش مى‌رفت، به طورى كه دوره‌هاى ادبيات و سطوح را كه معمولا طلّاب ديگر در مدت ۸ يا ۹ سال به پايان مى‌بردند، وى تنها در مدت ۶ سال سپرى كرد، از اين رو هنگامى كه درست ۱۹ سال از سنين عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرين مرحله تحصيلات حوزه يعنى
درس خارج گرديد.
در سال‌هاى جوانى حدود ۱۱ سال در درس مرحوم
آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نيز مجموعاً در درس‌هاى
فقه و اصول
امام خمینی ( قدس سره) شركت داشت . ایشان در كنار درس‌هاى فقه و
اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نيز در درس‌هاى
فلسفه و
حکمت گذرانيد. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد تفسير، استاد كم نظير، مرحوم
علامه طباطبایی بود كه وى در محضر پربارش طىّ سال ها، قسمتى از مباحث
منظومه سبزواری و سپس كتاب
اسفار ملا صدرای شیرازی را تعليم گرفت. البته در كنار همه اينها در مباحث ديگرى چون بحث‌هاى مسائل عقيدتى و نيز مباحثى در درس
اخلاق شركت مى‌كرد و از استادان ديگرى هم به طور پراكنده بهره گيرى و كسب فيض مى‌نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته‌ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می‌کند، این است که از نخستین سال‌های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال‌های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می‌رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می‌شدند، تا جایی که وقتی به تدریس
کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می‌پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می‌نشستند . حضرت آيةالله العظمي فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگي دعوت حق را لبيك گفت. خداوند او را با اولياء الله محشور كند انشاء الله .
تحريرالوسيله حاوى فتاواى آيت‌الله
سید ابوالحسن اصفهانی و آيت‌الله
سید روح‌الله خمینی است كه از استدلال‌هاى فقهى و مدارك و مستندات فتاوا بى‌بهره مى‌باشد لذا مؤلف ضمن تدريس مطالب كتاب طهارت به شرح اين كتاب و بيان مدارك آننيز پرداخته است.
به روش
فقه استدلالی نگاشته شده و در ابتدا متن تحريرالوسيله آمده، پس از آن شرح هر پاراگراف بيان شده است. در ابتداى نوشتار به بحث درباره فروعات فقهى مربوط به
غسل جنابت پرداخته شده و
سبب جنابت اعم از خروج منى و دخول بررسى گرديده است.
آنگاه به
احکام جنب و چيزهايى كه بر فرد
جنب حرام است،
اشاره شده
و واجبات مربوط به
غسل جنابت اعم از: نيّت،
شستن بدن،
ترتيب در شستن،
موالات و پى‌در پى بودن اعمال كه در
غسل ترتیبی شرط است بيان گرديده است.
در ادامه نگارنده به بحث درباره احكام
تیمم و مشروعيت آن در صورت نبودن و يا ضرر داشتن آب و يا كم بودن وقت براى
وضو ، پرداخته.
سپس نجس نبودن
و غصبى نبودن خاك تيمم،
مستحبات، مكروهات
و واجبات تيمم، كيفت انجام آن، لزوم
قصد قربت در تيمم، رعايت ترتيب و موالات در تيمم،
نحوه تيمم كردن فرد عاجز و ساير احكام اين عمل عبادى از مباحث مربوط به تيمم است كه مؤلف به شرح مفصل آن همت گماشته است.
در فصل ديگرى از كتاب نگارنده به بحث درباره
مطهِّرات پرداخته و كيفيت تطهير با انواع آب‌ها مانند
آب باران ،
آب جاری ،
آب کر ،
آب قلیل و
آب چاه را بررسى نموده است.
وى همچنين كيفيت شستن ظروف نجس با انواع آب‌ها و نحوه پاك كردن ظروف را بيان كرده و در همين زمينه كيفيت طهارت ظرفى كه سگ در آن غذا خورده نيز بيان شده است.
يكى ديگر از مطهِّرات زمين است كه نگارنده به مطهِّر بودن زمين در آيات و روايات مى‌پردازد و حدود پاك‌كنندگى
زمین را بررسى كرده است.
مطهِّر بودن
خورشید و كيفيت از بين بردن نجاست توسط آن نيز از مباحث بعدى كتاب است.
استحاله و آب انگورى كه دو سوم آن مستهلك شود
و كافرى كه
اسلام آورد و زوال عين نجاست از يك شى‌ء،
و
تبعیت ،
از ديگر مطهِّراتى است كه مورد بررسى فقهى قرار گرفته است. احكام ظروف اعم از استفاده از ظروف كفار،
استفاده از ظروف
طلا و نقره و غذا خوردن در چنين ظروفى و احكام وضو گرفتن در آن از مباحث پايانى كتاب مى‌باشد.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
