• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تفسیر کلامی (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تفسیر قرآن با اهتمام به مباحث عقیدتی را تفسیر کلامی گویند.



واژه "کلام" در عربی به معنای "سخن" و در اصطلاح عبارت است از شرح و بیان استدلال در معارف دین که غالبا برای رد شبهات مخالفان ایراد می‌شود.


علم کلام، علمی است که با ایراد ادله و حجت‌ها آدمی را بر اثبات عقاید دینی و رد شبهات مخالفان توانا می‌سازد.


"تفسیر کلامی" شکلی از تفسیر قرآن است که رنگ غالب آن دفاع از عقیده کلامی مفسر است، و مفسر در این نوع تفسیر با هر مناسبتی برای اثبات عقیده خود و تعرض به عقاید دیگران، مباحث کلامی را در آیات قرآنی پیش می‌کشد.


"اما متکلمان یعنی بحث کنندگان در عقاید مذهبی سعی کرده‌اند آیات را طبق اصول مذهب خود تفسیر کنند؛ یعنی آن چه را موافق دیدند، گرفته و باقی را به صورتی که مذهب آن‌ها اجازه می‌داده تاویل کرده‌اند".


البته قرآن از جهت بیان مباحث کلامی و مبارزه با عقاید و افکار غیرمسلمانان نظیر یهودیان و مسیحیان و داشتن آیات محکم و متشابه درون خویش می‌تواند جایگاه مناسبی برای تفسیرهای کلامی باشد و فرصت استفاده برای مفسران را در اثبات عقاید کلامی خویش و نفی عقاید دیگران ایجاد کند".


ممکن است در این گونه تفسیرها مفسر در مباحث کلامی، بدون تکفیر دیگران و بدون تعصب از عقیده خود دفاع کند؛ ولی غالبا جهت سلبی و تعصب را می‌توان در تفاسیر کلامی یافت.
[۱] اسماعیلی قوچانی، علی اکبر،، پژوهشی در سیر تطور تفسیر و روش‌های تفسیری، ص۶۱-۶۲.
[۲] ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم و منهجهم، ص۵۶.



تفاسیر کلامی؛
مفسران کلامی.


۱. اسماعیلی قوچانی، علی اکبر،، پژوهشی در سیر تطور تفسیر و روش‌های تفسیری، ص۶۱-۶۲.
۲. ایازی، محمد علی، المفسرون حیاتهم و منهجهم، ص۵۶.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تفسیر کلامی».    



جعبه ابزار