انوار الفقاهة - کتاب النکاح (لمکارم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
« انوار الفقاهة فى أحكام العترة الطاهرة: كتاب النكاح» اين كتاب در موضوع
نکاح ( ازدواج) به رشته تحرير درآمده است. اين مجموعه فقهى حاصل دروس خارج فقه
آیت الله ناصر مکارم شیرازی است كه به همت برخى از شاگردان وى گردآورى شده و توسط مدرسه
امام علی بن ابی طالب علیه السلام قم منتشر گرديده است. آدرس منابع مورد
استناد مؤلف در پاورقى و فهرست تفصيلى موضوعات در پايان كتاب آمده است.
ايشان در سال ۱۳۴۵ هجرى قمرى در شهر
شیراز در ميان يك خانواده مذهبى كه به فضائل نفسانى و مكارم اخلاقى معروفند ديده به جهان گشود.
معظم له تحصيلات ابتدايى و دبيرستانى خود را در شيراز به پايان رسانيد. هوش و حافظه قوى و استعداد سرشار، وى را در محيط مدرسه در رديف شاگردان بسيار ممتاز قرار داده بود و چه بسا در يك سال، دو كلاس را طى مى‌نمود.
شرايط آن روز
ایجاب مى‌كرد كه اين نوجوان با چنين نبوغ و استعداد فوق العاده، راه دانشگاه را پيش گيرد و اندوخته‌هاى علمى خود را در طريق كسب درجات ظاهرى به كار اندازد، ولى دست تقدير و عنايات پروردگار جهان و تمايلات باطنى ايشان به شناسايى عميق معارف و حقايق اسلام، توجه اين نابغه نورس را به سوى علوم اسلامى معطوف ساخت- بخصوص كه پس از شهريور سال ۱۳۲۰
شرايط دگرگون گرديد و مدارس و معارف اسلامى از نو رونق گرفت.
ايشان در حدود ۱۴ سالگى رسما دروس دينى را در( مدرسه آقا باباخان شيراز) آغاز كردند و در مدت اندكى نيازهاى خود را از علوم: صرف، نحو، منطق، بيان و بديع تأمين نمودند. سپس توجه خود را به رشته فقه و اصول معطوف ساختند و به خاطر نبوغ فوق العاده‌اى كه داشتند مجموع دروس مقدماتى و سطح متوسط و عالى را در مدتى نزديك به چهار سال به پايان رساندند. معظم له براى آشنايى با نظرات و افكار اساتيد بزرگ حوزه‌هاى عظيم شيعه در سال ۱۳۶۹ ه. ق وارد حوزه علميه
نجف اشرف گرديد و در آنجا در دروس اساتيد عالى مقام و بزرگى همچون آيات عظام: آقاى حكيم و آقاى خوئى و آقاى
عبدالهادی شیرازی و اساتيد برجسته ديگر- قدس الله اسرارهم- شركت جستند. معظم له در سن ۲۴ سالگى به اخذ اجازه
اجتهاد مطلق از محضر دو نفر از آيات بزرگ نجف نائل شدند. حضرت
آیت الله العظمی مکارم شیرازی بعد از بازگشت به ايران به تدريس سطوح عالى و سپس خارج اصول و
فقه پرداختند و قريب ۲۸ سال است كه حوزه گرم درس خارج ايشان مورد استقبال طلاب و بسيارى از كتب مهم فقهى را پس از تدريس به رشته تحرير درآورده‌اند. در حال حاضر حوزه درس خارج ايشان يكى از پرجمعيت‌ترين دروس
حوزه علمیه شيعه است و قريب به دو هزار نفر از طلاب و فضلاى عاليقدر از محضر ايشان استفاده مى‌كنند.
آموزش شيوه فقاهت به شاگردان و استفاده
اهل فن از فقه استدلالى.
ديدگاه‌هاى
امام خمینی در كتاب«
تحریر الوسیلة » معيار ديدگاه‌هاى فقهى مؤلف است. به روش فقه استدلالى و با استفاده از آيات قرآن و روايات به نگارش درآمده و اقوال فقهاى معتبر شيعه در مسأله مورد نظر منعكس گرديده است.
نخست تعريفى از
نکاح و اهميت و
استحباب مؤكّد آن ارائه شده و سپس از منظرى قرآنى، فقهى، روايى و اجتماعى به ارزش و اهميت آن پرداخته شده است.
پس از آن نگارنده به مسائل مهمى درباره
ازدواج همچون اوصاف و بايسته‌هاى همسر( زن و مرد) اشاره كرده و موضوعاتى چون
مشاوره در امر ازدواج، آسان‌گيرى امر ازدواج، عروسى كردن در ايام مستحب سال، بيان احكام مربوط به
افضاء ، احكام
استمتاع بردن از زنان، حكم وطى با دختر كمتر از ۹ سال، احكام لمس نگاه كردن و لمس زنان محرم،
حرمت نگاه به نامحرم، احكام زينت كردن و آرايش نمودن زنان، احكام دست دادن با زنان نامحرم از روى لباس، وجوب پوشش و
حجاب براى زنان در قبال نامحرم و بررسى آيات و روايات در اين زمينه، موارد جواز نگاه كردن به زنان در هنگام
خواستگاری و احكام شنيدن صداى زن نامحرم را به تفصيل بيان كرده است. نگارنده در اين قسمت از ديدگاهى فقهى به آنها نگريسته است.
در بخش بعدى كتاب به مسائل فقهى مربوط به
عقد نكاح پرداخته و معتبر بودن و لزوم انشاء لفظى در
نکاح و ديدگاه فقهاى شيعه را در اين باره بيان كرده است.
در همين زمينه نگارنده به حكم نوشتن صيغه
عقد، قرائت صيغه
عقد نكاح به
زبان عربی ، بررسى صيغه قبول و ايجاب
عقد نكاح، الفاظ ايجاب و قبول در صيغه نكاح، وكالت و ولايت زوج و زوجه در
انشاء عقد نكاح، شروط
عاقد در
عقد نكاح و لزوم و اعتبار عقل در وى اشاره نموده است. در ادامه به مبحث
خیار در
عقد نكاح اشاره نموده و خيار در مهريه، عدم فرق در
ازدواج دائم و موقت از لحاظ
شرائط و قواعد حاكم بر
عقد نكاح و شرط اختيار زوجين در صحت
عقد نكاح و احكام آنها را از منظر فقهاى شيعه بررسى مى‌نمايد.
فصل بعدى كتاب مربوط به
اولیاء عقد مى‌باشد كه در آن به بحث درباره ولايت پدر و جد بر زوجين در
عقد نكاح و عدم ولايت مادر و برادر در اين زمينه، مستقل بودن دختر باكره و غير باكره در
انعقاد عقد نكاح، استقلال پدر و جد پدرى در ولايت در
عقد نكاح، شروط صحت تزويج ولى براى
عقد نكاح، علل فساد
عقد نكاح در ولايت پدر،
شرايط عقد فضولى نكاح و موارد صحت و فساد اين نوع
عقد در نكاح،
شرايط دو طرف
عقد نكاح براى اجراى
عقد فضولى و تبعات بطلان
عقد فضولى نكاح پرداخته است.
در بخش ديگر، مصاديق
ازدواج حرام مطرح شده و كسانى كه ازدواج با آنها حرام است معرفى شده‌اند و در صورت حرام بودن ازدواج احكام فرزندى كه از اين نوع ازدواج به ثمر مى‌آيد و
ولدالزنا بودن آن مشخص شده است.
نگارنده از منظرى روايى به اسباب حرمت ازدواج پرداخته و مصاديق زنا و ارث بردن فرزند حاصل از زنا و قواعد فقهى مربوط به آن را بيان مى‌كند.
در فصل آخر كتاب،
احکام شیردادن و ارتباط آن با
نسب فرزند و
شرايط رضاعت مطرح شده و مدت زمان شير دادن به كودك، احكام
محرمیت و عدم محرميت بر اثر رضاعت، مستحبات
رضاعت و ساير مسايل فقهى مربوط به شير دادن و رضاعت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
انوار الفقاهة - کتاب النکاح نویسنده:آیت الله ناصر مکارم شیرازی
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
