• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اطلاق و تقیید

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اطلاق و تقیید، مباحث تطبیقی دو اصطلاح اطلاق و تقیید است.

فهرست مندرجات

۱ - نکات ضروری
       ۱.۱ - نکته اول
       ۱.۲ - نکته دوم
       ۱.۳ - نکته سوم
              ۱.۳.۱ - مثال
۲ - پانویس
۳ - منبع


تعریف اطلاق و تقیید در مستند اطلاق و مستند تقیید آمده است. با این حال، ذکر نکات ذیل ضروری است:

۱.۱ - نکته اول

اطلاق و تقیید، مانند عام و خاص، از امور اضافی و نسبی است؛ یعنی یک لفظ ممکن است نسبت به افراد زیر مجموعه خود اطلاق داشته باشد، اما همین لفظ ممکن است نسبت به لفظ دیگری که دایره گسترده تری دارد، مقید محسوب شود.

۱.۲ - نکته دوم

تقابل اطلاق و تقیید از نظر مشهور اصولیون تقابل عدم و ملکه است؛ به این بیان که تقیید، ملکه و امری وجودی است و اطلاق، عدم ملکه (عدم تقیید) می‌باشد.
بنابراین، اطلاق و تقیید در امکان و استحاله متلازم‌اند؛ یعنی هر جا تقیید ممکن باشد، اطلاق هم ممکن است و هر جا تقیید ممتنع باشد، اطلاق نیز ممتنع است.

۱.۳ - نکته سوم

اطلاق در مفردات سبب توسعه می‌شود، ولی در مرکبات سبب تقیید می‌گردد، بلکه چه بسا اطلاق جمله موجب تضییق در مفهوم مفردات آن می‌شود.

۱.۳.۱ - مثال

برای مثال، مقتضای عقد بیعی که بین دو نفر صورت می‌گیرد، این است که پولی که بین خریدار و فروشنده جا بجا می‌شود پول رایج کشور باشد، زیرا اطلاق صیغه عقد به عنوان یک جمله مرکب چنین اقتضایی را دارد. ولی اگر عقدی نبود، مفهوم پول اطلاق داشت و شامل پول رایج و غیر رایج می‌شد.


۱. محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابوالقاسم، ج۵، ص۳۶۳.    
۲. اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۱۶۷.    
۳. انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۱۹۲.    
۴. اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص (۵۱۷- ۵۱۶).    
۵. اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۵۱۶.    
۶. فوائد الاصول، نائینی، محمد حسین، ج۱، ص۷۶۵.    
۷. تهذیب الاصول، سبزواری، سید عبد الاعلی، ج ۱، ص ۱۵۱.    
۸. مبادی الوصول الی علم الاصول، علامه حلی، حسن بن یوسف، ص۱۵۲.    
۹. منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۳، ص۶۷۸.    
۱۰. اصطلاحات الاصول، مشکینی، علی، ص۲۴۶.    



فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۲۸، برگرفته از مقاله «اطلاق و تقیید».    




جعبه ابزار