• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَخْذ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اَخْذ: (اَخَذْنآ آلَ فِرْعَوْنَ)
«اَخذ» از مادّه‌ «اخذ» (گرفتن)، به معنای گرفتار قحطی و خشکسالی شدن می‌آید؛ بنابراین‌ اَخَذَهُ السَّنَةُ: «سال او را گرفت» یعنی گرفتار خشکسالی شد و شاید علت آن این باشد که سال‌های قحطی، در برابر سال‌های عادی و معمولی کم است؛ کراراً در آیات قرآن «اَخْذ» (گرفتن) به معنای مجازات کردن آمده است؛ این به خاطر آن است که برای انجام یک مجازات سنگین، نخست طرف را بازداشت می‌کنند و سپس کیفر می‌دهند و یا از آنجا که مجرم را برای مجازات کردن قبلًا دستگیر می‌کنند، این کلمه، به عنوان کنایه از مجازات به کار می‌رود.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با أَخْذ:

۱.۱ - آیه۱۳۰ سوره اعراف

(وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَونَ بِالسِّنِينَ وَنَقْصٍ مِّن الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ) (و ما فرعونيان را به خشکسالی و كمبود ميوه‌ها گرفتار كرديم، شايد متذکّر گردند).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: سنين جمع سنه به معناى قحط و نايابى است و گويا معناى اصلى آن «سنة القحط» یعنی «سال قحطى» بوده و به تدريج گفته شده: «السنة»، آن سال، سپس به کثرت استعمال تدريجا كارش به جايى رسيده كه معناى قحطى و نايابى را به خود گرفته است. خداى سبحان در اين آيه مى‌فرمايد -و قسم هم ياد مى‌كند- كه آل فرعون را يعنى همان قبطی‌ها را كه فاميل او بودند، به قحطى‌هاى متعدد و كمى ميوه‌ها دچار كرد تا شايد بدين وسيله متذكر شوند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۲۲ سوره غافر

(ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانَت تَّأْتِيهِمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَكَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ) (اين براى آن بود كه پيامبرانشان پيوسته با دلايل روشن به سراغشان مى‌آمدند، ولى آنها انکار مى‌كردند؛ بدين سبب خداوند آنان را گرفت و کیفر داد كه او توانا و مجازاتش شديد است).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه «ذلك» اشاره به همان اخذ الهى است و مراد از «بينات»، آياتِ روشن است. (در معنای اخذ در آیه قبل فرمود:) خدا ايشان را به كيفر گناهانشان بگرفت و به جرم اعمالشان هلاكشان كرد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۳ - آیه ۴۲ سوره قمر

(كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كُلِّهَا فَأَخَذْنَاهُمْ أَخْذَ عَزِيزٍ مُّقْتَدِرٍ) (امّا آنها همه آيات ما را تکذیب كردند، و ما آنها را گرفتيم و مجازات كرديم، گرفتن قدرتمندى توانا).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در آیه قبل منظور از كلمه «نذر» انذار است نه اينكه جمع نذیر باشد، و اگر جمله‌ (كَذَّبُوا بِآياتِنا) را بدون واو آورد، و در نتيجه عطف به ما قبل نكرد، براى اين بود كه اين جمله پاسخى بود از سؤالى تقديرى، گويا بعد از آنكه فرمود: آل فرعون هم انذار شدند ، كسى پرسيده: خوب آنها چه كردند؟ در پاسخ فرموده: (كَذَّبُوا بِآياتِنا) آيات ما را تكذيب كردند و آن گاه نتيجه گرفته كه به همين جهت ما ايشان را بگرفتيم، گرفتن سلطانى عزيز و مقتدر. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. اعراف/سوره۷، آیه۱۳۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۷.    
۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۳۷۵.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۸۶.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۷۹.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۳۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۶۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۲۸۹.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۲۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۲۲۲.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۱۸.    
۱۲. غافر/سوره۴۰، آیه۲۲.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۶۹.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۴۹۶.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۲۶.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۲۵۲.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۸۰۸.    
۱۸. قمر/سوره۵۴، آیه۴۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۰.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۴.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۲.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۴۴.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۹۲.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَخْذ»، ص۳۰.    






جعبه ابزار