• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آب کر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


آب کر مقدار آبی است که اگر در ظرفی که هر یک از درازا، پهنا و گودی آن سه وجب و نیم معمولی است بریزند آن را پر کند. از آب کر در باب طهارت بحث شده است.


آب کُرّ اندازه مشخّصی از آب مطلق است که با ملاقات نجاست، نجس نمی‌گردد. مگر‌ در صورتی‌که در اثر تماس با نجاست، یکی از اوصاف سه‌گانه آن – رنگ، بو و مزه - تغییر کند.
[۱] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۱۳.    
و به بیان دقیق‌تر آب کر که قسیم آب قلیل و از اقسام آب راکد و آن هم از اقسام آب مطلق است، به آب راکدی (آب مطلق که آب جاری، چشمه، چاه و باران نیست) گفته می‌شود که‌اندازه آن به حد معینی که خواهد آمد و یا بیشتر از آن باشد.

۱.۱ - دیدگاه فقها

آب کرّ نزد مشهور فقیهان، مقدار آبی است که اگر در ظرفی که هر یک از درازا، پهنا و گودی آن سه وجب و نیم معمولی است بریزند آن را پر کند. از این‌رو، مجموع مساحت آب کرّ ۴۲ و هفت هشتم وجب است. مساحتهای ۳۶ و ۲۷ وجب نیز گفته شده است.
[۲] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱، ص۱۷۲.    

وزن آن ۳۷۶/۷۴۰، ۳۷۷، و ۳۸۴ کیلوگرم و غیر آن ذکر شده است. برخی گفته‌اند: اگر مقدار وزن آب ۴۸۰ کیلوگرم باشد، طبق نظر تمامی فقها آب، کُرّ است.
[۳] خمینی، سیدروح‌الله، توضیح المسائل، ج۱، ص۴، م۴.    

در تحریرالوسیله در بیان‌اندازه کر آمده است: للکرّ تقدیران: احدهما: بحسب الوزن، و هو... بحسب الکیلو المتعارف (۴۱۹/ ۳۷۷) علی الاقرب‌. وثانیهما: بحسب المساحة، و هو ما بلغ ثلاثة واربعین شبراً الا ثمن شبر علی الاحوط، بل لا یخلو من قوّة.»
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۱۴.    
یعنی آب کر به دو صورت‌اندازه‌گیری می‌شود: اول با وزن و آن... بر حسب کیلوگرم رایج بنابر اقرب ۳۷۷ کیلو و ۴۱۹ گرم است. دوم با مساحت (گنجایش) و آن چهل و سه وجب است مگر یک‌هشتم وجب (چهل و دو وجب و هفت‌هشتم وجب) است بنابر احوط بلکه خالی از قوت نیست.

کرّ بودن آب با یقین انسان یا خبر دادن دو مرد عادل ثابت می‌شود. در کفایت اِخبار یک مرد عادل بلکه ثقه اختلاف است.
[۵] طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقى، ج۱، ص۴۶.


آب کرّ از اقسام آب مطلق و پاک کننده است
[۶] طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۶۳.    
و با ملاقات نجاست، نجس نمی‌شود، مگر آنکه رنگ، بو یا مزه آن بر اثر ملاقات با نجاست تغییر کند.
[۷] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱، ص۱۵۳.    

در این صورت، پاک شدن آن منوط به زوال تغیّر و اتّصال به آب کثیر دیگر و آمیختگی با آن است. در حصول طهارت به مجرّد اتّصال، بدون امتزاج اختلاف است.
[۸] طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۷۲.    

امام خمینی در این‌باره در تحریرالوسیله می‌نویسند: «و الاقوی عدم الاکتفاء بالاتّصال بلا امتزاج.»
[۹] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۱۱.    
بنابراین برای تطهیر، آب متنجس باید با آب معتصم ممزوج گردد.
البته متنجس شدن آب مطلق از جمله آب کر به واسطه تغییر رنگ و بو و مزه در صورتی است که این تغییرات به واسطه ملاقات با نجس باشد نه مجاورت با آن، پس «اگر در اثر مجاورت با نجاست تغییر کند نجس نمی‌شود، مانند آن‌که آب‌ مطلق‌ در اثر نزدیک بودن با مردار بوی آن را بگیرد. البته اگر مردار خارج آب بیفتد و قسمتی از آن داخل آب قرار بگیرد و آب به واسطه مجموع آن تغییر نماید نجس می‌شود.»
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۴.    
و «معیار (نجس شدن) این است که آب با اوصاف نجاست تغییر کند نه با اوصاف متنجس، پس اگر آب کر یا جاری و مانند آن‌ها به وسیله بقّم (بَ ق قَ م - چوبی باشد سرخ که رنگرزان بدان چیزها رنگ کنند)
[۱۱] لغتنامه دهخدا.
متنجس قرمز گردد نجس نمی‌شود.»
[۱۲] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۵.    
همچنین «معیار، تغییر یکی از اوصاف سه‌گانه آب به سبب نجاست است، اگر چه تغییر آن از سنخ اوصاف نجاست نباشد، پس اگر آب با ریختن خون در آن، زرد شود نجس می‌شود.»
[۱۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۶.    




چیز نجس با یک بار شستن در آب کرّ پاک می‌شود. در لزوم تعدّد شستن برای تطهیر چیز نجس شده به ادرار و نیز ظرف نجس، و وجوب فشردن اشیای نجسی مانند لباس که آب در آنها نفوذ می‌کند، جهت خارج شدن غساله آن اختلاف است.
[۱۴] طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۱۰۷.    

قول مشهور در دو مورد اول (نجس شده به ادرار و ظرف نجس) و نیز مشهور متأخّران در مورد اخیر، عدم لزوم تعدّد است.
[۱۵] سبزواری، سيدعبدالأعلى، مهذب الاحکام، ج۱۸، ص۳۳.
[۱۶] سبزواری، سيدعبدالأعلى، مهذب الاحکام، ج۱۸، ص۴۰.


اگر در بقای کرّ بودن آبی شک شود، حکم کرّ و اگر در رسیدن آبی قلیل به مقدار کرّ شک شود، حکم آب قلیل را دارد.
[۱۷] طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۸۱.    


۱. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۱۳.    
۲. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱، ص۱۷۲.    
۳. ↑ خمینی، سیدروح‌الله، توضیح المسائل، ج۱، ص۴، م۴.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۱۴.    
۵. ↑ طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقى، ج۱، ص۴۶.
۶. ↑ طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۶۳.    
۷. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱، ص۱۵۳.    
۸. ↑ طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۷۲.    
۹. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۱۱.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۴.    
۱۱. ↑ لغتنامه دهخدا.
۱۲. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۵.    
۱۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسالة ۶.    
۱۴. ↑ طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۱۰۷.    
۱۵. ↑ سبزواری، سيدعبدالأعلى، مهذب الاحکام، ج۱۸، ص۳۳.
۱۶. ↑ سبزواری، سيدعبدالأعلى، مهذب الاحکام، ج۱۸، ص۴۰.
۱۷. ↑ طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۸۱.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۱۰۵-۱۰۶.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.


رده‌های این صفحه : آب | احکام طهارت | دیدگاه های فقهی امام خمینی | مباحث فقهی | مطهرات
جعبه ابزار