ریح (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باد به معنای هواى متحرک است. از آن به مناسبت در باب هایى همچون
طهارت،
صلاة،
حج،
سبق و رمایه،
نکاح،
صید و ذباحه،
غصب و
دیات سخن رفته است.
۱) برخى قدما باد را همچون
آفتاب، از (
مطهرات) شمرده‌اند.
۲)از شرایط حصول
طهارت به آفتاب آن است که خشکانیدن، مستند به آن باشد؛ لیکن در اینکه آیا دخالت مثل باد در خشکیدن، به
حصول طهارت
زیان مى‌رساند یا نه، اختلاف است.
ادرار کردن رو به باد،
کراهت دارد.
از
اسباب وجوب نماز آیات، به قول مشهور، وزیدن بادهاى
ترسناک است.
از نشانه‌هاى
قبله در صورت ندانستن آن، بادهاى چهارگانه
جنوب،
شمال،
صبا و
دبور است.
مراد، جهت وزیدن این بادها است که
مکلف با
استقبال به آن جهت به‌گونه‌اى خاص،
قبله را به شکل تقریبى مى‌یابد.
محلّ وزیدن باد جنوب، حدّ فاصل بین
مشرق اعتدالى
ستاره سهیل و مشرق اعتدالى
خورشید، محلّ وزیدن باد شمال، فاصله بین
ستاره جدی تا
مغرب اعتدالى خورشید، جهت خیزش باد صبا، حدّ فاصل میان مشرق خورشید و جدى و ناحیه وزش باد دبور، حدّ فاصل مغرب
خورشید و ستاره سهیل است.
براى ساکنان
شام جهت یافتن
قبله نشانه‌هایى ذکر شده است؛ از جمله قرار دادن محلّ وزیدن باد صبا بر گونه‌ی چپ و باد شمال بر کتف راست.
براى اهل
یمن نیز قرار دادن محلّ وزیدن باد جنوب بر کتف راست، از
علائم قبله شمرده شده است.
برخى قرار دادن محلّ
باد صبا بر
گوش راست و باد شمال بر
چشم راست و باد دبور بر گونه‌ی چپ و باد جنوب بین دو چشم را براى ساکنان
بصره،
بحرین،
یمامه،
خوزستان،
فارس و
سیستان، از نشانه‌هاى
قبله دانسته‌اند.
برخی محلّ وزیدن باد صبا بر گونه‌ی راست و باد شمال، روبه‌رو و دبور بر گوش چپ و جنوب بین دو
کتف را براى اهالى
سند،
هند،
ملتان،
کابل و مانند آن را از نشانه‌هاى
قبله دانسته‌اند.
البتّه این نشانه نسبت به دیگر نشانه‌هاى
قبله،
ضعیف به شمار مى‌رود؛ زیرا شناسایى بادها و
تفکیک آنها از یکدیگر به گونه اطمینان‌آور، امرى دشوار است.
اگر چیز
خوشبویی به وسیله‌ی باد، با
بدن مُحرم تماس پیدا کند،
کفاره ندارد؛ لیکن جدا کردن آن از بدن،
واجب است.
دخالت داشتن باد، در
اصابت تیر به هدف، ضررى به
مسابقه تیراندازى نمى‌زند.
آمیزش هنگام وزیدن
بادهای سیاه،
زرد و
قرمز،
مکروه است.
تیرى که به طرف
شکار، رها شده چنانچه باد، آن را به شکار برساند و کشته شود،
حلال است و دخالت باد، ضررى ندارد، هرچند اگر باد نبود، تیر به شکار،
اصابت نمى‌کرد.
کسى که در
ملک خود، در حدّ نیاز،
آتش افروخته ولى باد وزیده و آن را به ملک دیگرى
سرایت داده و
خساراتی به بار آورده است،
ضامن نیست؛ لیکن اگر افروختن آتش هنگام وزش باد تند، صورت گرفته باشد، برخى بر
ضمان آن
تصریح کرده‌اند.
اگر فردى بر اثر وزش باد تند، بر روى دیگرى بیفتد و او بمیرد،
ضمانی متوجّه فرد افتاده شده و نیز
عاقله او نیست.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۳۷.
