رَوْح (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَوْح: (وَ لا تَيْأَسُواْ مِّن رَّوْحِ اللَّهِ) «رَوْح» به معناى رحمت، راحت، فَرَج و گشايش كار است. «
راغب» در «
مفردات» مى‌گويد:
«رَوح» (بر وزن لَوح) و
«رُوح» (بر وزن نوح) هر دو در اصل به يک معناست و به معناى
«جان» و
«تنفس» است،
سپس
«رَوح» (بر وزن لَوح) به معناى رحمت و فرج آمده است، به خاطر اين كه هميشه به هنگام گشايش مشكلات،
روح و جان تازه‌اى به انسان دست مى‌دهد و نفس آزاد مى‌كشد.
و به تعبير ديگر، مى‌توان گفت كه
«رَوْح» اشاره به تمام امورى است كه انسان را از ناملائمات رهايى مى‌بخشد تا نفسى آسوده كشد. مفسران اسلامى تفسيرهاى متعددى براى اين واژه ذكر كرده‌اند كه شايد بالغ بر ده تفسير شود:
گاه، گفته‌اند:
«رَوْح» به معناى «رحمت»، گاه، گفته‌اند:
«روح» نجات از آتش دوزخ، گاه، «
روح» را به معناى آرامش در قبر، گاه،
«روح» را به معناى
«كشف الكروب» (بر طرف ساختن ناراحتى‌ها) و گاه،
«روح» را به معناى
«النَّظَرُ إِلى وَجْهِ اللَّهِ» دانسته‌اند، ولى، اينها همه مصاديقى است از آن مفهوم كلّى و جامع كه در تفسير آيه ذكر شد.
ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با
رَوْح:
(يَا بَنِيَّ اذْهَبُواْ فَتَحَسَّسُواْ مِن يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلاَ تَيْأَسُواْ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِنَّهُ لاَ يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ) (پسرانم! برويد، و از
یوسف و برادرش جستجو كنيد؛ و از رحمت خدا مأيوس نشويد؛ كه تنها گروه
کافران، از رحمت خدا مأيوس مى‌شوند!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
روح - به فتح راء و سكون واو - به معناى نفس و يا نفس خوش است، هر جا استعمال شود كنايه است از راحتى، كه ضد
تعب و خستگى است، و وجه اين كنايه اين است كه شدت و بيچارگى و بسته شدن راه نجات در نظر انسان نوعى اختناق و خفگى تصور مى‌شود، هم چنان كه مقابل آن يعنى نجات يافتن به فراخناى فرج و
پیروزی و
عافیت، نوعى تنفس و راحتى به نظر مى‌رسد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّةُ نَعِيمٍ ) (در
رَوْح و
ریحان و
بهشت پرنعمت است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
روح به معناى راحت، و كلمه ريحان به معناى رزق است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «رَوْح»، ص۲۵۷.
