رطوبت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رطوبت به معنای تری و مقابل خشکی می‌باشد. از آن در باب‌های
طهارت،
صلات،
صوم،
زکات و
تجارت سخن گفته‌اند.
احکام رطوبت در باب طهارت
در
نجس شدن چیزی بر اثر برخورد با
نجاست، مرطوب بودن حداقل یکی از آن دو
شرط است و رطوبت باید به اندازه‌ای باشد که موجب
سرایت نجاست به آن چیز گردد. بنابر این، اگر نجاست و موضع ملاقات هر دو خشک باشند یا رطوبت در حدّ سرایت نباشد، مانند
نم موجود در
زمین نجس، موضع ملاقات نجس نمی‌شود،
مگر
مردار که برخی، مرطوب بودن آن را شرط ندانسته و صرف
تماس آن با چیزی را موجب نجس شدن آن چیز دانسته‌اند؛ هرچند هر دو
خشک باشند.
برخی بین
مرده انسان و
مردار حیوان تفصیل داده، در اوّلی صرف ملاقات را موجب
انتقال نجاست دانسته‌اند؛ لیکن بنابر
مشهور، در شرط بودن رطوبت، تفاوتی بین مردار و دیگر
نجاسات نیست.
از
مطهِّرات خورشید است. در
پاک شدن چیز نجس به وسیله خورشید،
تَر بودن موضع نجس و خشک شدن آن با
تابش آفتاب شرط است.
هرگاه
بدن یا
لباس با
موش زنده مرطوب برخورد کند، در صورت آشکار بودن اثر آن، شستن موضع ملاقات و در صورت آشکار نبودن،
پاشیدن آب به محلّ ملاقات
مستحب است.
رطوبتی که پس از
ادرار و
استبرا از
مرد خارج می‌شود
محکوم به
طهارت است؛
لیکن چنانچه رطوبت خارج شده،
مردد بین
بول و
منی باشد و پس از
وضو خارج شود، برخی بین صورت استبرا و عدم استبرا پس از ادرار تفصیل داده در فرض دوم،
حکم بول را نسبت به آن جاری کرده و در نتیجه
غسل را
واجب ندانسته‌اند و در فرض استبرا، جمع بین وضو و غسل را به
احتیاط، واجب دانسته‌اند. در مقابل، برخی مطلقا
احتیاط وجوبی را در جمع بین وضو و غسل دانسته‌اند.
اما اگر رطوبت مردد بین بول و منی قبل از وضو خارج شده باشد، برخی، مطلقا غسل را واجب ندانسته و برخی، مطلقا احتیاط وجوبی را در جمع بین وضو و غسل دانسته‌اند.
اگر پس از
غسل جنابت رطوبتی ببیند که مردد بین منی و غیر آن باشد، چنانچه پیش از غسل ادرار و استبرا نکرده باشد، حکم منی بر آن بار می‌شود و در نتیجه واجب است غسل را اعاده کند، و اگر ادرار و استبرا کرده، نیازی به وضو و
اعاده غسل نیست.
بنابر
قول مشهور،
رطوبت مشتبه خارج شده از
زن نه
نجس است و نه
ناقض طهارت (وضو یا غسل)، هرچند قبل از استبرا باشد، مگر آنکه زن
علم اجمالی به بول یا منی بودن آن داشته باشد که به حکم آن اشاره شد.
مسح سر و
پاها در وضو باید با رطوبت باقی مانده از آب وضو باشد نه آبی دیگر؛
لیکن در اینکه
پاها باید با رطوبت باقی مانده کف دست مسح گردد یا مسح با رطوبت سایر
اعضا نیز
کفایت می‌کند،
اختلاف است.
مستحب است
جریدتین که با
میت در
قبر می‌گذارند،
تر و
تازه باشد.
احکام مربوط به رطوبت در باب صلات
نماز خواندن مقابل
دیواری که از
چاه مستراح رطوبت گرفته،
مکروه است. با
پوشاندن دیوار
کراهت برطرف می‌شود.
احکام مربوط به رطوبت در باب صوم
بنابر قول برخی،
مسواک زدن با
مسواک تر بر
روزه دار مکروه است؛ لیکن مشهور قائل به عدم کراهت آن‌اند.
احکام مربوط به رطوبت در باب زکات
ملاک در رسیدن
غلّات (
جو،
گندم،
خرما و
کشمش) به
حدّ نصاب در
زکات،
خشک آنها است. بنابراین، چنانچه در زمان
تر بودن به حدّ نصاب برسند، لیکن پس از خشک شدن کاهش
وزن پیدا کنند،
متعلق زکات قرار نمی‌گیرند.
احکام مربوط به رطوبت در باب تجارت
فروختن خرمای تر و تازه (
رطب) در برابر
خرمای خشک، به
تساوی، بنابر قول مشهور
ربا و
حرام است، بلکه بر
حرمت ادعای اجماع شده است.
همچنین بنابر نظر بسیاری از
فقها؛ بلکه قول منسوب به مشهور، فروختن هر کالای
تر و تازه‌ای در برابر خشک همان
جنس به تساوی ربا و حرام می‌باشد؛ زیرا وزن جنس
تر پس از خشک شدن کاهش پیدا کرده و کمتر از جنس خشک خواهد شد که نتیجه آن لزوم ربا است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۱۱۶-۱۱۸.
