تمایلات بهشتیان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تامین و تحقق همه تمایلات بهشتیان
وعده قطعی
خداوند است.
تامین تمایلات و خواسته‌های بهشتیان برای همیشه:
الف) «لایسمعون حسیسها وهم فی ما اشتهت انفسهم خــلدون: آنها صدای
آتش دوزخ را نمی‌شوند؛ و در آنچه دلشان بخواهد، جاودانه متنعّم هستند.»
ب) «لهم فیها ما یشاءون خــلدین کان علی ربک وعدا مسـولا: هر چه بخواهند در آنجا برایشان فراهم است؛
جاودانه در آن خواهند ماند؛ این وعده‌ای است مسلّم که پروردگارت بر عهده گرفته است!»
وعده مسلم
خداوند به بهشتیان، در مورد رسیدن به تمایلات خویش: «لهم فیها ما یشاءون خــلدین کان علی ربک وعدا مسـولا: هر چه بخواهند در آنجا برایشان فراهم است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ این وعده‌ای است مسلّم که پروردگارت بر عهده گرفته است!»
مرحوم
طبرسی در آیه مورد بحث گفته : جمله ((لهم فیها ما یشاءؤ ن )) حال از متقون است.
بعضى از
مفسران از مقدم بودن ((لهم فیها)) بر ما ((یشاءون ))
انحصار استفاده کرده اند یعنى تنها در آنجا است که
انسان هر چه را بخواهد مى یابد و گرنه چنین امرى در
دنیا غیر ممکن است !.
برآورده شدن تمام خواسته‌ها و تمایلات بهشتیان:
الف) «جنت عدن یدخلونها تجری من تحتها الانهـر لهم فیها ما یشآءون کذلک یجزی الله المتقین: باغهایی از
بهشت جاویدان است که همگی وارد آن می‌شوند؛
نهرها از زیر درختانش می‌گذرد؛ هر چه بخواهند در آنجا هست؛ خداوند
پرهیزگاران را چنین
پاداش میدهد!»
ب) «لهم فیها ما یشاءون...: هر چه بخواهند در آنجا برایشان فراهم است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ این وعده‌ای است مسلّم که پروردگارت بر عهده گرفته است!»
ج) «لهم فیها فـکهة و لهم ما یدعون: برای آنها در بهشت
میوه بسیار لذّت‌بخشی است، و هر چه بخواهند در
اختیار آنان خواهد بود!»
د) «... ولکم فیها ما تشتهی انفسکم ولکم فیها ما تدعون: ما یاران و مددکاران شما در زندگی
دنیا و
آخرت هستیم؛ و برای شما هر چه دلتان بخواهد در بهشت فراهم است، و هر چه طلب کنید به شما داده میشود!»
کلمه تشتهى
مضارع از
مصدر اشتهاء است . و اصل آن نیز کلمه
شهوت است که به معناى از جا کنده شدن یکى از قواى آدمى بطرف خواسته اش مى باشد، خواسته اى که از آن لذت مى برد، مانند شهوت طعام و نوشیدنى ، و
شهوت جنسی .
م) «... وفیها ما تشتهیه الانفس وتلذ الاعین: (این در حالی است که) ظرفها (ی غذا) و جامهای طلائی (
شراب طهور) را گرداگرد آنها می‌گردانند؛ و در آن (بهشت) آنچه دلها می‌خواهد و چشمها از آن لذت میبرد موجود است؛ و شما همیشه در آن خواهید ماند!»
بعضى عقیده دارند که جمله ما ((تشتهیه الانفس )) اشاره به تمام
لذات جسمانی است ، در حالى که جمله ((تلذ الاعین )) بیانگر
لذات روحانی است ، چه لذتى در بهشت بالاتر از اینکه انسان با
چشم قلب به جمال بى مثال پروردگار نگاه کند که یک لحظه آن از تمام نعمتهاى مادى بهشت برتر است .
بدیهی است هر قدر
شوق یار بیشتر باشد لذت دیدار بیشتر است .
ل) «وازلفت الجنة للمتقین غیر بعید: (در آن
روز)
بهشت را به پرهیزگاران نزدیک می‌کنند، و فاصله‌ای از آنان ندارد!»
«لهم ما یشاءون فیها و لدینا مزید: هر چه بخواهند در آنجا برای آنها هست، و نزد ما نعمتهای بیشتری است (که به
فکر هیچ کس نمی‌رسد)!»
اعطای هر نوع
گوشت به بهشتیان، براساس تمایلات آنان:
الف) «وامددنـهم... لحم مما یشتهون: و همواره از انواع میوه‌ها و
گوشتها -از هر نوع که بخواهند- در اختیارشان می‌گذاریم!»
این
آیه پاره اى از لذات و نعمت هاى
اهل بهشت را که به طور اجمال در آیه قبلى نام آنها را برد و فرمود: کلوا و اشربوا هنیئا... بطور تفصیل بیان مى کند. و کلمه ((امداد)) به معناى آوردن چیزى است به طور دائم و پشت سر هم ، که البته هم در
خیر استعمال مى شود، مانند آیه مورد بحث مى فرماید: پشت سر هم و لا ینقطع
میوه و
گوشت از هر نوعش که بخواهند برایشان مى فرستیم ، و هم در
شر و
عذاب استعمال مى شود، مانند آیه شریفه ((و نمد له من العذاب مدا)).و معناى آیه این است که : ما اهل بهشت را به میوه و هر
گوشتى که میل داشته باشند روزى مى دهیم ، یک روزى پشت سر هم و ساعت به ساعت و لا ینقطع .
ب) «ولحم طیر مما یشتهون: و
گوشت پرنده از هر نوع که مایل باشند!»
مقدم داشتن میوه بر
گوشت ،(و فاکهة مما یتخیرون)
به خاطر آن است که از نظر
تغذیه بهتر و عالیتر است ، به علاوه میوه قبل
غذا لطف دیگرى دارد. البته از بعضى دیگر از
آیات قرآن استفاده مى شود که شاخه هاى درختان بهشتى کاملا در دسترس بهشتیان است ، به طورى که به آسانى مى توانند از هرگونه میوهاى شخصا
تناول کنند این معنى ، درباره غذاهاى دیگر بهشتى نیز مسلما صادق است ، ولى
شک نیست ، که وقتى خدمتکارانى آنچنان غذاهائى این چنین را براى آنها بیاورند
لطف و صفاى دیگرى دارد، و به تعبیر دیگر این یکنوع
احترام و
اکرام بیشتر نسبت به بهشتیان و رونق و صفاى افزونتر براى مجالس انس آنها است ، حتى در مجالس معمول
دنیا نیز بسیار مى شود که با وجود قرار داشتن میوه و غذا در دسترس میهمانان ، میزبان شخصا به آنها تعارف مى کند، و این نوعى احترام و
محبت محسوب مى شود.و البته در میان انواع
گوشتها،
گوشت پرندگان برترى دارد لذا روى آن تکیه شده است .
اعطای هر نوع میوه به بهشتیان، براساس تمایلات آنان:
الف) «لهم فیها فـکهة و لهم ما یدعون: برای آنها در
بهشت میوه بسیار لذّت‌بخشی است، و هر چه بخواهند در
اختیار آنان خواهد بود!»
از آیات دیگر قرآن به خوبى استفاده میشود که غذاى بهشتیان تنها میوه نیست ، ولى تعبیر
آیه فوق نشان میدهد که میوه آن هم میوههاى مخصوصى که با میوههاى این
جهان بسیار متفاوت است برترین غذاى بهشتى است ، و حتى در این جهان نیز میوه به گواهى غذاشناسان بهترین و مناسبترین غذا براى
انسان است . ((یدعون )) از ماده ((دعایه )) به معنى طلب است ، یعنى هر چه
طلب کنند و تمنا نمایند براى آنها حاصل است ، و آرزوئى در دل ندارند که انجام نشدنى باشد. مرحوم طبرسى در
مجمع البیان مى گوید: عرب این تعبیر را در مورد تمنى به کار میبرد، مى گوید: ادع على ما شئت یعنى : هر چه میخواهى از من بخواه و تمنا کن . و به این ترتیب آنچه امروز در فکر
انسان بگنجد و آنچه از
فکر او خطور نکند از انواع مواهب و نعمتها در آنجا آماده و مهیاست ، و پذیرائى خداوند از میهمانان خود در بالاترین سطح ممکن انجام میشود. اما مهمتر از همه همان مواهب معنوى است که در آخرین آیه مورد بحث به آن اشاره کرده ، میفرماید: براى آنها
سلام و تهنیت الهى است ، این سخنى است از ناحیه پروردگار رحیم و مهربان آنها (سلام قولا من رب رحیم ).
ب) «وامددنـهم بفـکهة... مما یشتهون: و همواره از انواع میوه‌ها و
گوشتها -از هر نوع که بخواهند- در اختیارشان می‌گذاریم!»
ج) «و فـکهة مما یتخیرون: و میوه‌هایی از هر نوع که انتخاب کنند،»
د) «وفوکه مما یشتهون: و میوه‌هایی از آنچه مایل باشند!»
حمد و
ستایش بهشتیان، به سبب رسیدن به تمایلات خویش در
مسکن گزینی: «وقالوا الحمد لله الذی صدقنا وعده واورثنا الارض نتبوا من الجنة حیث نشاء فنعم اجر العـملین: آنها می‌گویند: «حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که به
وعده خویش درباره ما
وفا کرد و
زمین (بهشت) را
میراث ما قرار داد که هر جا را بخواهیم منزلگاه خود قرار دهیم؛ چه نیکوست
پاداش عمل کنندگان!»»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۴۸۷، برگرفته از مقاله «تمایلات بهشتیان».
