عربستان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پادشاهی عربستان سعودی (به
عربی: المملکة العربیة السعودیة) یکی از کشورهای غرب قاره
آسیا ست. این کشور در
شبه جزیره عربستان واقع شده و از شمال با
عراق و
اردن و
کویت و از سوی خاور با
امارات متحده عربی و
قطر و
خلیج فارس و در جنوب شرقی با
عمان و از سوی جنوب با
یمن هم‌مرز است. جایگاه‌های مهم دینی مسلمانان همچون
کعبه و مسجد پیامبر اسلام در این کشور واقع شده‌است.
عربستان احتمالاً محل اولیه زندگی
سامی‌ها بوده‌است , که از چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح به
میانرودان و فلسطین مهاجرت نمودند و بعداً به
آشور ی‌ها ,
بابل ی‌ها ,
کنعان ی‌ها و آموری‌ها معروف شدند.
دوران باستان – در هزار سال اول قبل از میلاد – حکومت
منائیان در منطقة
عسیر و در جنوب
حجاز در طول ساحل
دریای سرخ برقرار شده بود. در قرن اول قبل از میلاد , منائیان از مرکز تجارت خود در ددان (الاولی) دست کشیدند. منائیان یک مرکز تجاری در قسمت شمال
مدائن تأسیس نمودند. در قسمت شرقی کشور
دیلمون قرار داشت که ظاهراً یک مرکز سیاسی – فرهنگی واقع در کرانة
خلیج فارس بود. برخی این محل را همان جزیره بحرین دانسته‌اند اگرچه بخش‌هایی از قطعه اصلی نیز جز ء آن بوده‌است و با قسمت‌های داخلی سرزمین که اکنون عربستان سعودی نامیده می‌شود روابط تجاری داشته‌است.
اسکندر مقدونی قبل از مرگ نابهنگام خود در سال
۳۲۳ قصد داشت عربستان را تصرف نماید. و بعد از مدتی حاکمان
بطالسه مصر تا حدودی بر ینبع سلطه یافتند. ولی
نبطیان مانع از سلطة آنها شدند. سپس کشور در معرض مبارزات سلطه طلبانه
حبشی‌ها و
پارس ها قرار گرفت. در قرن پنجم بعد از میلاد, مکه از نظر اهمیت جایگزین شهر
پترا ی در دورة
نبطیان شده بود.
اعراب قبل از اسلام یک زندگی بدوی داشتند و قبائل عرب که برای امرار معاش به چوپانی وابسته بودند در جستجوی آب و چراگاه از جائی به جائی کوچ می‌کردند. کمبود آب و چراگاه موجب بروز رقابت و در نهایت جنگ و درگیری بین قبائل می‌گردید. برحسب فرمایش
قرآن این سرزمین از زمان بنا شدن خانه خدا بوسیله
ابراهیم مورد توجه خداپرستان بوده‌است. در دوران بت پرستی نیز بتهای بزرگ در آن نگهداری می‌شده.
با ظهور
محمد، عربستان مرکز پایه گذاری تمدنی وسیع اسلامی شد.در زمان زندگی
محمد اولین نظام سیاسی و اجتماعی پیشرفته برقرار شد. دین اسلام طی حیات او تقریبا درتمام عربستان رواج یافت. پس از مرگ محمد، دوره
خلفای راشدین (
ابوبکر ،
عمر،
عثمان و
علی) آغاز شد. و در زمان
خلفای راشدین حکومتی همراه با قوانین و مقررات بوجود آمده بود, که رونق آن در سراسر جهان شهرت یافت , نفوذ این حکومت بواسطه برخورداری از عدالت, صلح و مساوات به شرق و غرب نیز رسید.
حکومت عربستان سعودی در سال
۱۷۵۰ به وسیله
محمد بن سعود پایه‌ریزی شد. پس از وی
عبدالعزیز بن سعود با پشتیبانی
شیخ محمد بن عبدالوهاب شهر ریاض را به تصرف درآورد. در عهد عبدالعزیز،
عسیر،
تهامه،
حجاز،
عمان،
احساء،
قطیف،
زیاره،
بحرین،
وادی الدّواسر خرج،
محمل وشم،
سُدَیر قصیم،
شمّر،
مجمعه،
منیح،
بیشه،
رنیّه، و
ترابه تحت تصرّف
وهابیان درآمد.
سعود بن عبدالعزیز،
فتوحات وهابیان را در شبه جزیره تا
خلیج فارس ادامه داد. در زمان
ابراهیم بن سعود عربستان از مصر شکست خورد و
طوسون پاشا فرمانده سپاه،
مکّه را فتح کرد اما نتوانست در
مدینه پیشروی کند و به
قاهره بازگشت. پس از طوسون پاشا، برادرش،
ابراهیم پاشا نجد را تصرّف کرد، خود را به
درعیّه رسانده، پایتخت
آل سعود را به محاصره درآورد و مقاومت
وهابیان را بار دیگر در هم شکست. دوران حکومت
عبدالله بن سعود، اوج نفوذ فرهنگ اروپا در عربستان بود تا این که عبدالله بن سعود شکست خورده، به دستور ابراهیم پاشا، محکوم به
اعدام شد.
اولین تلاش در زمینهٔ برپایی مجدّد حکومت آل سعود توسط
مشاری بن سعود بود. پس از وی
ترکی بن عبدالله ریاض را تصرف کرد.
فیصل بن ترکی تشکیل حکومت دوم آل سعود را اعلام نمود.
خالد بن سعود به حکومت نجد منصوب شد امّا اعراب بر وی شوریده، او را از
ریاض بیرون کردند. در دوران حکومت
عبدالله بن ثنیان مصر ارتش خود را از عربستان فراخواند.
عبدالله بن فیصل با همدستی قبیلهٔ
عجمان و
سعود، به منطقه احساء حمله کرد.
سعود بن فیصل قطیف را دوباره به فتوحات سعودی افزود.
عبدالرحمن بن فیصل به درگگیری با حکومت
آل رشید پرداخت و سرانجام از آنها شکست خورد و دولت دوم سعودی نیز از بین رفت.
دولت سوم سعودی را
عبدالعزیز بن عبدالرحمن بنیان نهاد. پس از مرگ عبدالعزیز، سه پسر دیگرش با نام‌های
ملک فیصل و
ملک خالد و
ملک عبدالله در چند دوره به حکومت رسیدند. با مرگ خالد، برادرش
فهد، به طور رسمی پادشاه عربستان شد و لقب
خادم الحرمین الشریفین را برای خود برگزید. وی برای ترویج آیین
وهابیت کوشش بسیار نمود و روابط و مناسبات سیاسی با
غرب برقرار کرد. با مرگ فهد، برادرش
عبدالله بن عبدالعزیز به پادشاهی عربستان برگزیده شد.
کشور عربستان در
خاورمیانه و هم مرز با
خلیج فارس و
دریای سرخ واقع است. در جنوب این کشور،
یمن قرار دارد. این کشور هم چنین با
عراق،
اردن،
کویت،
عمان،
قطر،
امارات متحدهٔ عربی مرز مشترک دارد.
آب و هوای این منطقه،
گرم و خشک است. تفاوت دمای شب و روز زیاد است. اکثر زمین آن را
بیابان‌های ماسه‌ای تشکیل می‌دهد.
ربع الخالی که یک چهارم مساحت عربستان را تشکیل می‌دهد خالی از سکنه‌است. بلندترین نقطهٔ عربستان
کوه سوداء با سه هزار و پانصد و پنجاه متر ارتفاع است.
این کشور از نظر
منابع طبیعی چون
طلا و
مس،
نفت،
گاز، و
آهن غنی ست. هر چند از نظر
جنگل و مناطق جنگی،
کشتزار دائمی و
زراعت با
فقر روبه روست.
مخاطرات طبیعی چون
طوفان‌های شن بسیار اتفاق می‌افتد. اغلب گیاهان در
واحه‌ها می‌رویند.
شتر در
زندگی سنتی عربستان نقش مهمی ایفا می‌کند.
حیوانات اهلی از جمله
شتر،
گوسفند و
بز بیش از حیوانات دیگر دیده می‌شوند.
روباه،
خرگوش،
موش صحرایی،
جوجه‌تیغی،
عقاب،
کرکس، و
جغد در عربستان دیده می‌شوند اما نسل
شترمرغ و
شیرآفریقایی در آن جا منقرض شده‌است.
فلامینگو،
پلیکان،
حواصیل، و
پرندگان آبزی در
نواحی ساحلی عربستان وجود دارند.
مارهای کشندهٔ بیابانی از جمله
مارکبرا و
افعی شاخدار در بعضی مناطق فراوانند.
کشور عربستان سعودی متشکل از ۱۳ استان می‌باشد:
•
باحه•
مرزهای شمالی•
جوف•
مدینه•
قصیم•
ریاض•
استان شرقی•
عسیر•
حائل•
جیزان•
مکه•
نجران•
تبوک اسلام تنها دین رسمی آن کشور است,مذهب رسمی کشور عربستان
حنبلی می‌باشد که یکی از مذاهب معتبر اسلامی و مذاهب اهل سنت می‌باشد. مذاهب دیگر
اهل تسنن و
مذهب شیعه نیز در عربستان رواج دارند. ارزش‌های دینی در عربستان سعودی، فرهنگ، و سیاست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• فروش
سگ و
گربه در این کشور ممنوع است.
• ورود غیر مسلمان بنا به حرمت اماکن اسلامی، به مناطق حجاز(شهرهای مکه ومدینه) ممنوع است.
معمار بهترین
هتل مکه (هتل هیلتون) که غیر مسلمان است. مجبور شدازطریق
دوربین وبرروی یکی از
تپه‌های اطراف شهر
پروژه ساخت هتل را نظارت وپیگیری کند.
• سالن
سینما در عربستان وجود ندارد.
•
عکسبرداری در بیشتر اماکن عمومی ممنوع است.
•
جادوگران گردن زده می‌شوند.
• بعضی از علمای مذهبی عربستان خواهان قانونی شدن برده داری هستند.
• در اماکن عمومی وغذاخوری‌ها
جداسازی جنسیتی به شدت اجرا می‌شود.
• براثر فشار بیش ازحد برروی زنان، آمار
خودکشی زنان بالاست.
• در عربستان مجازات اسلامی اجرا می‌شود که شامل حدودو قوانین تعزیراتی است بعنوان مثال، چهار
انگشت فرد
سارق بریده می‌شود.همچنین در بعضی موارد وبرای
قصاص اعضای دیگر بدن نیز بریده می‌شود.
در این کشور افراد مجرم در ملأ عام گردن زده می‌شوند.
• تاکنون میلیونها کتاب مذهبی
اقلیت مذهبی
توقیف وآتش زده شده‌است.
از سال
۱۹۳۲ که سلطنت سعودی بنیان نهاده شد، این کشور پادشاهی مطلقه داشته‌است. در این کشور حزب سیاسی، پارلمان، و انتخابات وجود ندارد. دین از قدرتمندترین نهادهای جامعه‌است و نظام قضایی وابسته به دولت ونیروی انتظامی(شرطه) آن کشورموظف به اجرای قوانین امربه معروف ونهی از منکر است. خانوادهٔ سلطنتی خواستار سلطهٔ کامل سیاسی بر عربستان بوده‌اند. هم اکنون نیز قدرت در عربستان سعودی در دو قطب کبارالعلما و پادشاه متمرکز است.
عربستان به لحاظ نوع کنترل سیستم اجرایی، یک سرزمین مستقل به شمار می‌آید. این کشور از ۱۳ ایالت یا استان تشکیل شده که در راس هرکدام از آنها، یکی از شاهزادگان سعودی حکومت می‌کند که از اختیارات تام برخوردار است.
در عربستان در رأس حکومت مرکزی، پادشاه قرار دارد که ریاست قوه مجریه به عنوان اصلی‌ترین قوه کشور، در اختیار اوست. میزان کنترل حکومت مرکزی بر تمامی سرزمین عربستان به دلیل حضور شاهزادگان سعودی در امیری استان‌ها، یکسان است.
در این کشور از فعالیت سیاسی مخالفان به شدت جلوگیری می‌شود. مطبوعات در این کشور به طور کامل زیرنظر دولت است و آنان در حقیقت، بازگو کننده خط فکری و سیاست حاکم بر کشور هستند و خط مشی دولت را تبلیغ می‌کنند.
در رأس نظام سیاسی، خاندان سلطنتی قرار دارد که جایگاه آن از سال ۱۹۳۲.م با به قدرت رسیدن «ملک فیصل» در نظام بین‌الملل برجسته شد. دیگر اعضای بلندپایه خاندان، پست‌های مهم حکومتی، از جمله وزارت و امیری مناطق، استان‌ها و شهرهای عمده را برعهده دارند.
نظام سیاسی بسته عربستان به شکلی طراحی شده‌است که ثبات را تضمین می‌کند.
نوع حکومت در این کشور به صورت پادشاهی در دست خاندان
آل سعود است.
پادشاه باید برای اغلب تصمیم‌هایی که می‌گیرد تأیید
علما و رهبران دینی کشور را کسب کند. پادشاه مسؤول حفظ و حراست
مسجدالحرام در
مکه و
مسجد النبی در
مدینه (معروف به
حرمین شریفین) است.
در عربستان سعودی زعما و مدرسان طراز اول دین اسلام، همواره نقش مهمی در کشور ایفا کرده‌اند و قدرت سیاسی نامحدودی دارند. علمای عربستان سعودی شامل دانشمندان دینی، قضات، وکلا، مدرسان، و پیش‌نمازان هستند.
در عربستان سعودی، شورای علمای اعظم قدرت عزل و نصب پادشاه را دارند. این گروه به صورت هفتگی با شاه ملاقات می‌کنند. در بسیاری از موارد حکومتی، شاه با علما مشورت می‌کند. اغلب علمای عربستان سعودی به خاندان بزرگ
الشیخ تعلق دارند که از نوادگان
محمد بن عبدالوهاب بنیانگذار فرقهٔ
وهابیت هستند. این علما، با خانوادهٔ سلطنتی پیوند نزدیکی دارند.
اقتصاد عربستان، موفق و مبتنی بر
نفت است. دولت بر فعالیت‌های عمدهٔ اقتصادی کنترل دقیق دارد. حدود ۳۵ درصد محصولات عمدهٔ داخلی به
بخش خصوصی تعلق دارد. تقریباً ۴میلیون کارگر خارجی در اقتصاد عربستان، به خصوص در بخش نفت و
خدمات، نقش مهمی ایفا می‌کنند. کاهش شدید قیمت نفت در سال
۱۹۹۸ ضربهٔ شدیدی بر اقتصاد عربستان بود که سبب شد محصولات عمدهٔ داخلی به میزان ۱۱ درصد کاهش یابد و کسری بودجه به ۳/۱۲ میلیارد دلار برسد. در سال
۱۹۹۹ به دلیل قیمت کم نفت، دولت برنامه‌هایی را برای کاهش هزینه اعلام کرد و قسمت بیش تری را از اقتصاد به بخش خصوصی سپرد. کمبود آب و
رشد سریع جمعیت تلاشهای دولت را برای
خوداتکایی در زمینهٔ کشاورزی محدود کرده‌است. عربستان با
تورم ۵/۱ درصدی کم‌ترین میزان تورم در خاورمیانه را داراست. عربستان در تولید
نفت خام، پالایش نفت، پتروشیمی، سیمان، فولاد، کودشیمیایی و پلاستیک صنعت موفقی داشته‌است.
عمده‌ترین
محصولات کشاورزی عربستان عبارت‌اند از
گندم،
جو،
گوجه فرنگی هندوانه خرما،
لیمو،
تخم مرغ،
شیرعربستان از عمده‌ترین قطب‌های گردشگری مذهبی است.به دلیل واقع شدن خانهٔ
کعبه، در این کشور، بسیاری از مسلمانان جهان، به عربستان سفر می‌کنند. عمده‌ترین
بازارهای جهانگردی عربستان،
اندونزی،
مصر،
ایران و
پاکستان است.
عربستان برای بازسازی لبنان در سال
۱۹۹۰، ۱۰۰ میلیون دلار کمک اقتصادی نموده‌است. هم چنین از سال
۱۹۹۳، ۲۰۸ میلیون دلار را برای کمک به مسلمانان فلسطین اختصاص داده‌است.
واحد پول این کشور
ریال سعودی است. هر دلار آمریکا برابر با ۷۴/۳ ریال عربستان است. این نرخ از سال
۱۹۸۵ تا کنون ثابت مانده‌است.
سطح فزاینده بیکاری شهروندان عربستان (حدود ۳۲ درصد) می‌تواند چالش جدی را برای سازگار شدن اقلیت‌ها با جامعه به وجود آورد. به ویژه توسعه سیاسی بسیار فرتوت و کند این کشور، در حالی که در کشورهایی چون قطر و بحرین این توسعه روند رو به رشدی داشته، از سطح انتظارات مردم عربستان عقب است.
بحران هویت زنان سعودیپس از چندین دهه بررسی و به دنبال به وجود آمدن مشکلات مربوط به هویت، وزارت کشور عربستان در
آوریل ۲۰۰۵ با حق زنان سعودی برای داشتن کارت شناسایی در صورت درخواست خود آنها موافقت کرد.
بسیاری از زنان تصمیم گرفتند از داشتن کارت شناسایی صرف نظر کنند نه به این دلیل که آنها نمی‌خواستند کارت شناسایی داشته باشند، بلکه این محرومیت به این دلیل بود که پدر، همسر یا برادر آنها به دلیل چاپ عکس زنان بر روی کارت شناسایی، با اعطای کارت شناسایی به زنان مخالفت می‌کردند. این مخالفت با تکیه بر این اصل اسلامی که مردان سرپرست زنان هستند و در نتیجه آنها به داشتن هویت رسمی نیاز ندارند، توجیه می‌شد.
در هرحال، امروزه زنان بسیاری دارای کارت شناسایی هستند. واقعیت این است که بخش‌های دولتی بسیاری وجود دارند که کارت شناسایی را نمی‌پذیرند.
این ادارات دولتی برای شناسایی فرد (زنان) کارت شناسایی خانوادگی یا دو شاهد برای تأیید هویت زنان درخواست می‌کنند.
در واقع، یکی از بخش‌هایی که گفته می‌شود با کارت شناسایی زنان مخالفت می‌کند، دستگاه قضایی است.
رانندگی برای زنان سعودیرانندگی زنان در عربستان سعودی ممنوع است و با وجود برخی تلاشهای انجام شده برای لغو این ممنوعیت، به دلیل مخالفت مقامات روحانی این کشور، این تلاشها به نتیجه نرسیده‌است.
در
۲۴ اوت ۲۰۰۶ یکی از نمایندگان مجلس مشورتی عربستان در مورد اعطای حق رانندگی به زنان این کشور رد شد.
رییس مجلس این کشور در این مورد گفت: موضوع رانندگی زنان بر اساس فتوای مقامات مذهبی کشور ممنوع است و مجلس حق دخالت در این مورد را ندارد.
آل زلفه، نماینده‌ای که موضوع لزوم اعطای حق رانندگی به زنان را مطرح کرده بود، می‌گوید:چنانچه زنان حق رانندگی داشته باشند مجبور به استخدام مردان خارجی به عنوان راننده نیستند و این مسئله علاوه بر حل مشکلات اجتماعی به اقتصاد خانواده نیز کمک می‌کند.
در سال
۱۹۹۰میلادی چهار زن
آلمانی الاصل مقیم سعودی با نادیده گرفتن این ممنوعیت اقدام به رانندگی در سطح شهر ریاض کردند که بلافاصله توسط پلیس دستگیر شدند. روزنامه‌های محلّی مطلب توهین آمیزی علیه آنان انتشار دادند و خواستار اخراج آنها از شهر شدند.
علمای عربستان نیز بر حرام بودن رانندگی زنان به دلیل ایجاد فساد و آسیب رساندن به
عفت پافشاری کردند.
از سوی دیگر، سازمان رانندگی عربستان اعلام کرد که علّت ممنوعیت رانندگی زنان این است که زنان اگر نقاب را رعایت کنند، به سختی می‌توانند رانندگی کنند و این احتمال تصادفات را افزایش خواهد داد.
حق رای برای زنان سعودیدولت عربستان اعلام کرده که زنان نمی‌توانند در نخستین انتخابات سراسری این کشور که انتخابات شورای شهر است رای‌دهند. علما این تصمیم دولت را تایید و رای دادن زنان را موجب فساد و خلاف عفت دانستند.
عمر هیاج الزین به عنوان رییس دولت اعلام کرد که زنان فاقد صلاحیت لازم برای قضاوت دربارهٔ کاندیداهای انتخاباتی هستند. هر چند برخی دیگر اعلام این ممنوعیت را مشکل هویت زنان می‌دانستند و این که اکثر زنان کارت شناسایی ندارند.
تحصیلات و آموزشبا این که دولت سعودی دختران را از آموزش منع نکرده‌است، و حتی آموزش رایگان نیز برای ایشان در نظر گرفته‌است، حضور دختران در آموزشگاه‌ها و مدارس بسیار محدود است. طبق آمار رسمی دولت سعودی ۵۵ درصد دانش آموزان ابتدایی، ۷۹ درصد دانش آموزان متوسطه و ۸۱ درصد دانش آموزان دبیرستان پسر هستند. دیدگاه‌های سنتی در عربستان باعث شده‌است که بسیاری از دختران در سنین پایین مدرسه را ترک می‌گویند.
در عربستان، مدارس و دانشگاه‌های متفاوت برای دختران و پسران وجود دارد و هیچ مدرسهٔ مختلطی در آن جا یافت نمی‌شود. با این حال بسیاری معتقدند، مدارس و دانشگاه‌های مربوط به زنان از کیفیت آموزشی پایین تری برخوردارند. تحصیل زنان در کلیهٔ رشته‌های فنی و مهندسی، و نیز رشتهٔ حقوق ممنوع می‌باشد.
فعالیت اقتصادی برای زناندر قوانین سعودی، اشتغال زنان به هر کاری جز تدریس و پرستاری ممنوع گشته‌است.
تدریس برای زنان محدود به کلاس‌های دختران می‌شود و آنها حق تدریس برای پسران را ندارند. با این حال باز هم شرکت زنان در مشاغل بسیار محدود است و برای این کارها نیز اجازهٔ رسمی شوهر یا ولی شرط محسوب می‌شود.
علما اشتغال زن به هر کاری که باعث همکاری و ارتباط با مردان نامحرم می‌شود، را حرام اعلام کرده‌اند.
جداسازی زنان و مردانورود زنان بدون همراهمی محرم به بسیاری از اماکن عمومی سعودی از جمله بانک‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها ممنوع است.
رستوران‌های سعودی معمولاً دو بخش جدا برای مجردها و خانواده‌ها دارند. بخش خانوادگی رستوران‌ها به غرفه‌های کوچک تنظیم شده‌است که زنان می‌توانند در آن نقاب را برداشته و غذا بخورند، بدون این که مرد نامحرمی وارد شود.
شرکت زنان در مجامع عمومی حتی در مسجد بسیار محدود است.
از زنان سعودی انتظار می‌رود هنگام خروج از خانه، حتماٌ با مرد محرم همراه باشند.
حق سفرعلمای
حنبلی سفر زنان را بدون همراهی مردی از محارمش ممنوع می‌دانند. در عربستان سعودی این قانون به دقت اجرا می‌شود و به زنانی که محرم به همراه ندارند، اجازهٔ خروج داده نمی‌شود. این قانون هم در سفرهای درون کشور و هم در سفرهای برون کشوری صادق است.
قوانین حقوقی عربستان برگرفته از تفسیر احمد حنبل از احکام قرآن است. مردان مجاز به ازدواج با چهار زن هستند،
طلاق دادن زنان بسیار ساده انجام می‌گیرد. مجازات زنا در کشور سعودی،
سنگسار است.
حجاببرداشت علمای سعودی از
حجاب اسلامی، پوشاندن تمام بدن از جمله صورت و دست هاست. پلیس مذهبی عربستان همواره بر این
نوع پوشش زنان تاکید داشته و زنانی را که چهره خود را در انظار عموم می‌گشودند، به
حبس و
تازیانه محکوم می‌کرده است. قانون
حجاب از عوامل محدود کنندهٔ زنان سعودیست.
پوشش زنان سعودی در مجامع عمومی چادر سیاه گشادی است که از سر تا پا را در بر می‌گیرد و
عبایه گفته می‌شود. پوششی که صورت زنان سعودی را فرامی گیرد
نقاب (
روبنده) نام دارد.
نقاب‌ها در عربستان به سه شکل هستند.
نقاب کامل که معمولاً به وسیلهٔ یک یا چند پردهٔ نیمه شفاف یا مشبّک چشم‌های زن را هم می‌پوشاند،
نقاب درزدار یا
نقاب مُشِقّ که دو یا شکاف برای چشم‌ها در آن در نظر گرفته شده‌است، نوع سوم
نیم نقاب است که علاوه بر چشم‌ها، پیشانی و ابروی زن را نیز نمایان می‌کند.(علما این نوع نقاب را
حرام دانسته‌اند)
علمای عربستان سعودی از جمله
شیخ ابن عثیمین،
شیخ ابن باز،
شیخ صالح المنجّد و
عبدالعزیز الشیخ که از مذهب
حنبلی و دعوت
محمد بن عبدالوهاب مشهور به
سلفیه پیروی می‌کنند اجماعاً معتقد به
واجب بودن پوشانیدن صورت(به جز چشم‌ها) هستند.
پوشاندن دست‌ها و صورت برای تمام دخترانی که به بلوغ رسیده‌اند اجباری ست. مدارس سعودی تمام دخترانی را که بیش از ده سال سن دارند مجبور به پوشیدن نقاب می‌کنند.
از زنان و دختران انتظار می‌رود هنگام خروج از خانه صورت و دست‌های خود را به طور کامل بپوشانند.
پلیس مذهبی عربستان که
مطوعین نام دارد بر رعایت حجاب نظارت دقیق دارد.
نیروهای مطوعین در مراکز خرید، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها، معابر و گذرگاه‌ها، گشت می‌زنند و زنانی را که حجاب موافق مقررات شرعی ندارند، دستگیر می‌نمایند.
در سال
۲۰۰۳، پافشاری پلیس مذهبی عربستان دربارهٔ رعایت نقاب به مرگ پانزده دختر نوجوان در آتش سوزی یک مدرسهٔ راهنمایی دخترانه در
مکّه انجامید.
عوامل وابسته به دولت ریاض، در این سانحه، مانع از آن شدند که دخترانی که صورت خود را نپوشانده بودند، از کام آتش بگریزند.
روزنامه نگارهای عربستان در خارج کشور از این کار نیروهای مطوعین ابراز نفرت و انزجار کردند. مرگ این دختران جنجال بزرگی در عربستان سعودی به راه انداخت و مقامات سعودی را بر آن داشت تا کنترل کامل مدارس دخترانه را دوباره بازپس بگیرند.
از یک سو این روی داد باعث انتقاد اصلاح طلبان به سیاست‌های مذهبی کشور عربستان شد،
عبدالکریم قلعاد گفت که اجبار زن برای پوشاندن صورتش در دین نیست. با این حال این انتقادات، تأثیر قابل توجّهی نداشته‌است و حاکمیت مذهبی عربستان مخالفت خود را با هرگونه آزادی بیشتر زنان اعلام نموده‌است. پلیس مذهبی تا به حال برخی از زنان سعودی تحصیل کردهٔ خارج را برای جرایمی چون نداشتن پوشش کامل به تازیانه محکوم کرده‌است.
در پایان سال
۲۰۰۴، زنان که تا کنون
شناسنامه مستقل نداشتند، و فقط اسمشان در شناسنامهٔ پدر ذکر می‌شد، دارای شناسنامهٔ مستقل گردیدند، امّا عبدالعزیز الشیخ با پافشاری بر حرام بودن گشودن چهره زنان، مخالفت خود را با عکس دار کردن شناسنامه‌ها اعلام کرد.
رعایت نقاب در عربستان، پشتوانهٔ قوی فرهنگی و اجتماعی دارد. زنان سعودی خود را ملزم به پوشیدن نقاب می‌دانند. ارزش‌های سنتی اسلامی جایگاه اصلی و اساسی را در خانواده‌های سعودی ایفا می‌کند. دولت عربستان رعایت حجاب را در دو شهر جّده و ریاض آزاد اعلام کرده‌است.
حدود ۹۰ درصد جمعیت ۲۲ میلیونی عربستان را اعراب بومی با مذهب حنبلی (از مذاهب اهل سنت) که دین رسمی کشور است، تشکیل می‌دهند. تعداد بسیار اندکی از بومیان این کشور دارای مذهب یهودی و مسیحی هستند.از جمعیت ۲۲ میلیون نفری عربستان، بیش از دو میلیون نفر شیعه (دوازده امامی، زیدی اسماعیلی) هستند که این تعداد بیشتر از جمعیت شیعی کشورهای کویت، قطر، یمن، عمان و امارات متحده عربی است. با وجود در اقلیت بودن شیعیان در عربستان، سکونت آنان در ناحیه استراتژیک و میادین نفتی «قوار» و «قطیف» جایگاه ممتازی به آنان داده‌است.
• محمّدی آشتیانی، علی، شناخت عربستان، اول، تهران: مشعر، ۱۳۸۱ ISBN ۹۶۴-۷۶۳۵-۲۱-۴
• گودوین، ویلیام، عربستان سعودی، ترجمه فاطمه شاداب، اول، تهران: شمشاد، ۱۳۸۳، ISBN ۹۶۴-۳۱۱-۴۵۳-۸
• دکتر: شامی، یحیی،
(موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دار الفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
•
حق شناس کمیاب ، سید علی، ساختار سیاسی اجتماعی عربستان و اقلیت‌های دینی،
اطلاعات (روزنامه)، ۲، ۳، ۴، ۶،
۶ ۶-۲۲۱۴-۵۵-۱۱.htm&storytitle=ساختار تیرماه۱۳۸۹
•
COUNTRY PROFILE:SAUDI ARABIA کتابخانه کنگره آمریکا•
عربستان سعودی- تصویرها •
المملکة العربیة السعودیة •
عربستان سعودی-استضافه
