یَخِرُّونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَخِرُّونَ: (یَخِرُّونَ لِلْاَذْقانِ) «یَخِرُّونَ» از مادّه
«خُرُور» یعنی بی
اختیار به زمین می‌افتند، به کار بردن این تعبیر، به جای
«یَسْجدُون» (
سجده می‌کنند) اشاره به نکته لطیفی دارد، و آن این که: آگاهان بیداردل، به هنگام شنیدن
آیات قرآن، آن چنان
مجذوب و شیفته سخنان الهی می‌شوند که بی‌اختیار به سجده می‌افتند و
دل و
جان را در راه آن از دست می‌دهند.
«راغب» در کتاب «
مفردات» می‌گوید: «یَخِرُّونَ» در اصل از مادّه «خریر» است که به معنای «صدای آب» و مانند آن است که: از بلندی به زیر می‌ریزد. به کار بردن این تعبیر، در مورد سجده‌کنندگان نشانه آن است که: آنان در برابر
پروردگار به زمین می‌افتند در حالی که صدایشان به
تسبیح بلند است.
(قُلْ آمِنُواْ بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُواْ إِنَّ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلأَذْقَانِ سُجَّدًا) (بگو: «خواه به آن
ایمان بياوريد، يا نياوريد، كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، سجده كنان به خاك مى‌افتند،»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه اذقان جمع ذقن به معناى چانه است كه محل اجتماع دو طرف صورت است، و خرور كردن ذقن به معناى به خاك افتادن براى سجده است، و كلمه سجدا نيز همين معنا را بيان مى‌كند. و اگر از ميان جهات مختلف صورت، از پيشانى و گونه و چانه، تنها چانه را ذكر كرده براى اين است كه چانه از ديگر جهات صورت به زمين نزديكتر است و در هنگام به خاك افتادن زودتر به زمين مى‌رسد. و چه بسا كه گفته باشند: مقصود از اذقان همه صورت است كه به طور
مجاز، جزء صورت را بر كل آن اطلاق نموده‌اند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَخِرُّونَ»، ص۶۴۰.
