کِیدون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کِیدون:(لَأَكيدَنَّ أَصْنامَكُم) «کِیدون» از مادّۀ «
کید» (بر
وزن صید) به‌طورى كه
راغب در مفردات مى‌گويد، نوعى چاره‌جويى است كه گاه نكوهيده و گاه قابل تمجيد است، هرچند استعمال آن در موارد مذموم بيشتر است.
به‌طورى كه در
آیه مورد بحث ملاحظه مى‌شود «نون» در «فكيدون» مكسور است و كسرۀ آن به جاى
ياء متكلم مى‌باشد و دراصل «فكيدونى» بوده، «
ياء»
حذف شده، و كسره كه
دلیل آن است باقى مانده و
ضمیر متكلم طبق ظاهر آيات به ذات
پاک خدا برمى‌گردد و احتمال اين‌كه به شخص
پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) برگردد بسيار بعيد است.
آيۀ مورد بحث، خطاب به تكذيب‌كنندگان و مجرمان و گناهكاران در
روز قیامت است كه
خداوند مى‌فرمايد:
«اكنون اگر شما در برابر من چاره‌اى براى فرار از چنگال مجازات داريد انجام دهيد» آيا مى‌توانيد از قلمرو
حکومت من بگريزيد؟ يا مى‌توانيد بر
قدرت من غلبه كنيد؟ يا توانايى داريد با پرداختن فديه‌اى آزاد شويد؟ و يا قدرت داريد مأموران حساب‌رسى را فريب دهيد؟ پس بدانيد كارى از شما ساخته نيست.
به موردی از کاربرد «کِیدون» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَإِن كانَ لَكُمْ كَيْدٌ فَكيدونِ) «اگر چاره‌اى در برابر من براى فرار از چنگال مجازات داريد انجام دهيد!»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
اين‌كه فرمود:
(فَإِنْ كانَ لَكُمْ كَيْدٌ فَكيدونِ) اين است كه اگر شما حيله‌اى عليه من داريد تا با آن
حیله عذاب مرا از خود
دفع كنيد، آن حيله را بكار ببريد، و اين خطاب را اصطلاحا تعجيزى مى‌گويند، و معنايش اين است كه شما چنين نيرويى نداريد، در آن روز به طور كلى همه نيروها از شما گرفته مى‌شود، و با ظهور اين
حقیقت كه لا قوة الا للَّه خود ستمكاران با ديدن عذاب
یقین مى‌كنند، و بلكه مى‌بينند كه
قوت همه‌اش از آن خدا است، و اين‌كه خدا شديد العذاب است، و اين زمانى است كه پيشوايان از پيروان خود بيزارى مى‌جويند، و عذاب را مى‌بينند، و همه اسباب‌ها از كار مى‌افتد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کیدون»، ج۴، ص ۱۴۴.
