کَیْد (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كَيْد (به فتح کاف و سکون یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای تدبير و
حیله است.
كَيْد به معنای تدبير و حيله است.
راغب گويد: كيد نوعى حيله است گاهى مذموم و گاهى ممدوح باشد، هر چند در مذموم بودن بيشتر است.
«مكائيد» جمع مكيده به معنى حيله‌ها است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در ملامت يارانش فرموده:
«كَادُونَ وَلاَ تَكِيدُونَ وَ تُنْتَقَصُ أَطْرَافُكُمْ فَلاَ تَمْتَعِضُونَ» «مورد حيله واقع مى‌شويد و حيله نمى‌كنيد، مملكت شما را از اطراف مى‌گيرند و به
خشم نمى‌آیيد.»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره
عمرو بن العاص فرموده:
«مَا لَمْ تَأْخُذِ السُّيُوفُ مَآخِذَهَا فَإِذَا كَانَ ذلِكَ كَانَ أَكْبَرُ مَكيدَتِهِ أَنْ يَمْنَحَ الْقَوْمَ سُبَّتَهُ» «تا
جنگ شعله‌ور نشده او آمر و ناهى است و چون شمشيرها به كار افتاد بالاترين حيله‌اش آن است كه «دبر» خود را به حريف بذل كند، يعنى
عورت خود را گشايد.»
(شرح‌های خطبه:
) اشاره است به جريان صفّين كه امام (صلوات‌الله‌عليه) بر او حمله كرد و عنقريب بود كه كارش را بسازد عمرو بن عاص خبيث ناچار لباسش را بالا زد و عورتش آشكار شد، و امام (علیه‌السلام) از او روى برگردانيد.
•
بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کید»، ج۲، ص۹۲۲.
