• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کتابت قرآن (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: کتابت قرآن (قاموس قرآن (جلد ۵))


کتابت قرآن کاتبان وحی، قرآن را به‌وسیله قلم که از نی بود و مرکب که از گرد ذغال، یا گرد سیاه دیگری و ترکیب با مایع لزجی مثل صمغ و مانند آن به‌دست می‌آمد، بر روی تکه‌های پوست یا استخوان‌های پهن یا روی لیف خرما و یا روی سنگ‌های پهن سفید می‌نوشتند و آن‌ها را صحف می‌گفتند.
یک کتاب از این‌گونه صحف برای پیغمبر نوشته و به او دادند که حضرت آن‌ها را در خانه خود می‌گذاشت.


قُرْآن
[۱] قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۲۶۲.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۸.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۳۳۷.    
اين لفظ در اصل مصدر به معنى خواندن است.


جرجی زیدان در تاریخ تمدّن اسلام می‌نویسد: قلم را از نی می‌ساختند و مرکب را که مداد می‌گفتند، از گرد ذغال و یا گرد سیاه دیگری تهیّه کرده، مایع لزجی مثل صمغ و مانند آن به آن می‌افزودند. امّا کاغذ اعراب در ابتداء پوست بود که آن را رقّ می‌گفتند، گاه هم روی پارچه می‌نوشتند و مشهورترین آن، پارچه بافت مصر به نام قباطی بود و معلّقات سبع پیش از اسلام بر روی همان پارچه نوشته شده بود، هرگاه پارچه یا پوست به‌دست نمی‌آوردند روی چوب یا استخوان یا سنگ یا سفال و مانند آن می‌نوشتند.
[۴] زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ج۳، ص۸۳.


در همان کتاب هست: هر آیه و سوره که نازل می‌شد آن را کاتبان وحی روی تکه‌های پوست یا استخوان‌های پهن مانند کتف و دنده‌ها یا روی لیف خرما و یا روی سنگ‌های پهن سفید می‌نوشتند،
[۵] زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ج۳، ص۸۳.
در تاریخ قرآن پارچه و حریر را اضافه کرده و گوید آنها را صحف می‌گفتند، و یک کتاب از اینگونه صحف برای پیغمبر نوشته و به او دادند که حضرت آنها را در خانه خود می‌گذاشت.
[۶] زنجانی، ابوعبدالله، تاریخ القرآن، ص۴۷.


از این نقل معلوم می‌شود که نویسندگان وحی یک نسخه هم به حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) می‌داده‌اند و آن حضرت آن‌ها را جمع می‌کرده است. وافی در آخر کتاب صلوة از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل کرده که رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) (در هنگام وفات) فرمود: یا علی قرآن در پشت سر خوابگاه من در صحیفه‌ها و حریر و قرطاس‌هاست آنها را جمع کنید و نگذارید قرآن ضایع شود چنان‌که یهود تورات را ضایع کردند.
[۷] فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، ج۹، ص۱۷۸۰.    

علی (علیه‌السّلام) قرآن را در پارچه‌ای زرد نوشت و در خانه‌اش با تمام رسانید و فرمود تا قرآن را جمع نکنم عبا به دوشم نخواهم‌ انداخت، گاهی شخصی می‌خواست دم در آن حضرت را ملاقات کند بدون عبا می‌آمد تا قرآن را جمع نمود.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۲۶۲.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۸.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۳۳۷.    
۴. ↑ زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ج۳، ص۸۳.
۵. ↑ زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ج۳، ص۸۳.
۶. ↑ زنجانی، ابوعبدالله، تاریخ القرآن، ص۴۷.
۷. ↑ فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، ج۹، ص۱۷۸۰.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «کتابت قرآن»، ج۵، ص۲۷۵.    


رده‌های این صفحه : کتابت قرآن | مفردات قرآن
جعبه ابزار