پرستاری (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرستارى، مراقبت و مواظبت از
بیمار، کودک و مانند آنان است، که از آن به مناسبت در بابهاى
طهارت،
صلات،
حج و
نکاح سخن رفته است.
پرستارى بیمار از مصادیق «فعل
معروف» و عملى
مستحب است. در
روایات آمده است از
حقوق هم‌سفر بر هم‌سفر آن است که چنانچه یکى از آنان بیمار شود سایر همراهان تا سه روز در کنار او باشند و ضمن مراقبت از وى نیازهایش را تأمین نمایند.
مستحب است امر پرستارى بیمار را فردى از خویشان وى برعهده گیرد که نسبت به او مهربان‌تر و به وضع روحى و جسمى‌اش آشناتر باشد.
پرستارى هریک از زن و مرد
اجنبی از دیگرى در صورت عدم پیدایى
محذور شرعی همچون لمس، نظر و یا خلوت با اجنبى جایز است و در فرض وجود محذور تنها در حال ضرورت جایز است، لمس نیز باید از پشت
حائل صورت گیرد.
به عقیده
امام خمینی در کتاب استفتائات، کار در محیط‌های بیمارستانی مانند کار دانشجویان پزشکی و پرستاری و پرسنل بیمارستان که موجب
اختلاط می‌شود «اگر
مفسده داشته باشد، باید
احتراز نمایید (نمایند) و اگر مفسده ندارد،
مانع ندارد.»
به‌عبارت‌دیگر «با حفظ
حجاب و موازین
شرعی، اشکال ندارد.»
یکی از قوانین پرستاری، مراقبت از بیماران با مذاهب مختلف (ادیان رسمی کشور) و یا حتی مشرک و کافر (بهایی). بدون درنظرگرفتن سن، جنس، نژاد و مذهب می‌باشد که پرستاران باید «طبق
مقررات بیمارستان، با مراعات
ضوابط شرعی عمل نمایند.»
و در کارهایی مثل
سوند زدن پرستار خانم برای مرد و مانند آن «در مورد
ضرورت مانع ندارد، ولی با وجود
مرد - در مورد سؤال - زن پرستاری نکند.»
ترک نماز جماعت جز با عذر، همچون پرستارى از بیمار سزاوار نیست.
پرستار بیمار در صورت
اضطرار مى‌تواند از
منی خارج شده و در غیر منى بیتوته نماید
و چنانچه نتواند همچون بیمار در روز،
رمی جمره کند مى‌تواند در شب رمى نماید.
همچنین افاضه از
مشعر در شب
عید قربان بعد از نیمه‌شب و پس از وقوف مقدارى از شب براى معذوران همچون بیمار و پرستار وى جایز است .
امام خمینی در
تحریرالوسیله دراین‌خصوص می‌نویسد: «برای اشخاص
ناتوان مانند زن‌ها و اطفال و پیرمردان و اشخاصی که عذری مانند
خوف و بیماری دارند و برای کسی که آنان را کوچ می‌دهد و مراقبت و پرستاری می‌کند، جایز است که در
شب عید بعد از آنکه مقداری از شب
وقوف کردند،
کوچ نمایند و احتیاطی که نباید ترک شود آن است که قبل از نصف شب کوچ ننمایند، پس بر این گروه‌ها
وقوف بین الطلوعین واجب نیست.»
زنى که عهده‌دار پرستارى پسربچه است- و از آن به «
مربیه» یاد مى‌شود- در صورتى که بیش از یک لباس نداشته باشد و آن در اوقاف متعدّد با
ادرار بچه
نجس شود و نتواند هر بار آن را آب بکشد، بنابر مشهور اگر هر روز یک بار آن را
تطهیر کند و
نماز بخواند نمازش صحیح است، هرچند پس از تطهیر دوباره نجس شود. البتّه بهتر است شستن لباس در آخر روز انجام گیرد و با آن
نمازهای ظهر،
عصر،
مغرب و
عشا را بخواند و این از موارد استثناى استحباب
نماز در اول وقت است. در ثبوت حکم یاد شده نسبت به مرد پرستار مطلقا- اعم از آنکه کودک پسربچه باشد یا دختر بچه- و زنى که پرستار دختربچه مى‌باشد اختلاف است.
به نظر مشهور فقها
ازدواج مرد با
قابله اش (ماما) که پرستارى وى در دوران کودکى را نیز برعهده داشته
مکروه است.
برخى قائل به حرمت آن شده‌اند.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۵۲. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
