• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

وَعْد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





وَعْد (به فتح واو و سکون عین) از واژگان نهج‌البلاغه به معنای وعده، عهد و قول و قرار است. از این مادّه موارد زیادی در نهج‌البلاغه آمده است.



وَعْدبه معنای وعده، عهد و قول و قرار است.راغب گوید: وعد در وعده خیر و شر هر دو بکار رود گویند: «وَعَدْتُهُ‌ بنفع و ضرّ». ولی وعید فقط در وعده شرّ گفته می‌شود. فعل آن «اوعد ایعادا» است.


مواردی که در نهج‌البلاغه استفاده شده‌اند به شرح ذیل می‌باشند.

۲.۱ - حکمت ۳۳۶

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در حکمت ۳۳۶ فرموده: «الْمَسْؤولُ حُرُّ حَتَّى يَعِدَ.» «كسى كه از او درخواستى شده تا وعده نداده، آزاد است.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۲ - خطبه ۲۹

به مذمت اصحابش فرمايد: «أَصْبَحْتُ وَاللهِ لا أُصَدِّقُ قَوْلَكُمْ، وَلا أَطْمَعُ في نَصْرِكُمْ، وَلا أوعِدُ العَدُوَّ بِكُم ما بالُكُم؟ ما دَواؤُكُمْ؟ ما طِبُّكُمْ.»«سوگند به خدا! به آن‌جا رسيده‌ام كه گفتارتان را تصدیق نمى‌كنم و به يارى شما اميد ندارم و دشمنان را به‌وسيله شما تهديد نمى‌كنم! چه دردى داريد؟ دواى شما چيست؟ طبّ شما كدام است؟» (شرح‌های خطبه: )

۲.۳ - حکمت ۲۸۱

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در حکمت ۲۸۱ می فرمایند: «لَوْ لَمْ يَتَوَعَّدِ اللهُ عَلَى مَعْصِيَة لَكانَ يَجِبُ أَنْ لا يُعْصَى شُكْراً لِنِعَمِهِ.» «حتّى اگر خداوند تهديد به عذاب در برابر عصیان نكرده بود، واجب بود به پاس نعمت‌هايش نافرمانى نشود.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۴ - حکمت ۷۸

سائلى از اهل شام از حضرت پرسيد آيا رفتن ما به صفّین به قضاء و قدر خدا بود فرمود: فكر كردى كه قضا و قدر حتمى بود (اجبارى)، اگر آن‌طور بوده باشد ثواب و عقاب باطل مى‌شود و وعد و وعید ساقط ميگردد: «وَ لَوْ كانَ ذلِكَ كَذلِكَ لَبَطَلَ الثَّوابُ و الْعِقابُ، وَ سَقَطَ الْوَعْدُ وَ الْوَعِيدُ.» «اگر رفتن با قضا و قدر حتمی بوده باشد، ثواب و عقاب باطل گشته و وعده خوب و بد ساقط می‌شد.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۵ - خطبه ۱۲۰

به مردم اندرز مى‌دهد: «تَاللهِ لَقَدْ عُلِّمْتُ تَبْليغَ الرِّسالاتِ، وَإِتْمامَ الْعِداتِ، وَتَمامَ الْكَلِماتَ وَعِنْدَنا ـ أَهْلَ الْبَيْتِ ـ أَبْوابُ الْحُكْمِ وَضِياءُ الاَْمْرِ.»«به خدا سوگند، تبلیغ رسالت‌ها، وفاى به پيمان‌ها و تفسیر كلمات (خداوند) به من آموخته شده، درهاى دانش و روشنايى امور، نزد ما اهل‌بیت است» (شرح‌های خطبه: )


از این مادّه موارد زیادی در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۴۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۷۵.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۶۲.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۸۷۵.    
۵. السید الشریف‌ الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۵۷.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۳۳.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۴، حکمت ۳۳۶.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۹.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۴، ص۷۰۱.    
۱۰. ابن‌ ابی‌ الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۴۸.    
۱۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵.    
۱۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۷۱.    
۱۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۱، خطبه ۲۹.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۳.    
۱۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۷.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۷.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۲۲۳.    
۱۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۱۴.    
۱۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۱۱۱.    
۲۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۴۸.    
۲۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۲۴.    
۲۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۷، حکمت ۲۸۱.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۱.    
۲۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۶۳.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۶۳.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۴۰۷.    
۲۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۸۱.    
۲۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۹۱.    
۲۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۸۶.    
۳۰. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۷.    
۳۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۸۱، حکمت ۷۸.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۹.    
۳۳. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۷۱.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۷۳.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۴۶۴.    
۳۶. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۱۱۸.    
۳۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۲۷.    
۳۸. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۷۴.    
۳۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۳۲.    
۴۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۷۶، خطبه ۱۲۰.    
۴۱. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶۱.    
۴۲. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۳.    
۴۳. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۰۴.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۱۹۸.    
۴۵. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۱۱۳.    
۴۶. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۸۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «وعد»، ج۲، ص۱۱۴۶.    






جعبه ابزار