وضع اسمای عبادات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وضع اسمای
عبادات ، کیفیت وضع در
اسمای عبادات صحیح و اعم،
عموم و خصوص وضع و موضوع له می‌باشد.
منظور از وضع اسمای عبادات، جعل و اعتبار
الفاظ از سوی
شارع برای دلالت بر عبادات می‌باشد. منظور از عبادت، عملی است که در آن «
قصد قربت » معتبر می‌باشد، مانند:الفاظ «
صلوة »، «
صوم » و «
زکات » که برای معانی شرعی وضع شده است.
اصولیون درباره وضع الفاظ
عبادات ، اختلاف دارند؛ عده‌ای مانند مرحوم «
مظفر » معتقدند الفاظ عبادات برای اعم از صحیح و فاسد وضع شده است.
و برخی هم چون مرحوم «
آخوند خراسانی » اعتقاد دارند الفاظ عبادات برای عبادات صحیح وضع شده است.
اصولیون دراین که آیا
وضع و موضوع له اسامی عبادات،
عام است یا وضع آن‌ها عام ولی موضوع له آن‌ها خاص است، اختلاف دارند؛ به عبارت دیگر، آن‌ها بر این امر اتفاق دارند که شارع هنگام وضع اسامی عبادات، یک معنای کلی را برای آن‌ها در نظر گرفته است، ولی بحث آنان در این است که آیا شارع این اسامی و الفاظ را برای همان معانی کلی وضع کرده تا این که الفاظ عبادات نیز مانند اسمای اجناس مثل:رجل و مرأة دارای وضع عام و موضوع له عام باشد، یا این که
شارع ، معنای کلی را در نظر گرفته اما لفظ را برای مصادیق و افراد آن وضع کرده است؛ یعنی، برای مثال، موضوع له لفظ «صلوة»، نمازهایی است که در خارج پدید می‌آید و به عدد افراد
نماز ، موضوع له افزایش می‌یابد همان گونه که مشهور در باب وضع حروف، به وضع عام و موضوع له خاص اعتقاد دارند.
مرحوم «آخوند» در باب اسامی عبادات، نظریه اول، یعنی وضع عام و موضوع له عام، را پذیرفته است.
نکته:
یکی از فرق‌های اساسی عبادات با معاملات این است که الفاظ عبادات توقیفی است؛ یعنی به اختراع و ابتکار شارع بستگی دارد؛ اما
الفاظ معاملات ، معمولا از مجعولات و مخترعات عقلا است نه
شارع.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۹۵، برگرفته از مقاله «وضع اسمای عبادات».
