وصل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَصْل (به فتح واو و سکون صاد) از
واژگان قرآن کریم به معنای متصل کردن و
وُصُول (به ضم واو و صاد) به معنای رسیدن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند:
وَصیلَة (به فتح واو و کسر صاد و فتح لام) به معنای وصل کننده یا وصل شده و در زمان
جاهلیت به گوسفندی اطلاق می‌شد که
ذبح آن را
حرام می‌دانستند.
وَصْل و
وُصُول به معنای رسیدن و متصل کردن است. گویند «وَصَلَ الیّ الخبر وُصُولًا» خبر به من رسید و آن در واقع متصل شدن چیزی به چیزی است. «وَصَلَ الشّی‌ء بالشّی‌ء وَصْلًا و صِلَةً: جمعه».
(فَما کانَ لِشُرَکائِهِمْ فَلا یَصِلُ اِلَی اللَّهِ وَ ما کانَ لِلَّهِ فَهُوَ یَصِلُ اِلی شُرَکائِهِمْ) «آنچه برای بتهایشان است به
خدا نمی‌رسد و در راه خدا صرف نمی‌شود ولی آنچه برای خداست به بتها میرسد.» آیه راجع به بدعتهای مشرکان است.
(وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما اَمَرَ اللَّهُ بِهِ اَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ) «و کسانی که خدا آنچه را به پیوستن آن فرمان داده پیوسته میدارند و از خدایشان می‌ترسند.»
(وَ یَقْطَعُونَ ما اَمَرَ اللَّهُ بِهِ اَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْاَرْضِ) «و قطع می‌کنند رشته‌ای را که خدا فرمان به پیوستن آن داده و در زمین فساد می‌کنند.»
معنی هر دو آیه علی الظاهر عامّ است و
صله ارحام از مصادیق آن می‌باشد.
(اِلَّا الَّذِینَ یَصِلُونَ اِلی قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ مِیثاقٌ) «مگر آنان که در نسب به قومی می‌رسند که میان شما و آنان پیمانی هست.»
مراد از «یَصِلُونَ» وجود نسب است گویند: فلانی به فلانی متصل است یعنی میان آنها نسبی یا مصاهرتی است.
(وَ لَقَدْ وَصَّلْنا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ) «سخنان را پشت سر هم (و بعضی پیوسته به بعضی) به آنها رساندیم تا پند گیرند.»
توصیل برای کثرت است.
وَصیلَة (به فتح واو و کسر صاد و فتح لام) به معنای وصل کننده یا وصل شده است. وصیله مؤنّث وصیل به معنای وصل کننده یا وصل شده است در
جاهلیت اگر
گوسفند بچّه ماده می‌زائید برای خود بر می‌داشتند و اگر نر می‌زائید برای خدایان
ذبح می‌کردند و اگر در یک دفعه هم بچه نر و هم ماده می‌زائید می‌گفتند ماده به برادرش وصل شده دیگر بچه نر را برای خدایان ذبح نمی‌کردند این کار از بدعتهای آنان بود که
قرآن مجید منسوخ کرد علی هذا وصیل در آیه به معنای موصول است.
این لفظ فقط یکبار در قرآن مجید آمده است.
(ما جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِیرَةٍ وَ لا سائِبَةٍ وَ لا وَصِیلَةٍ وَ لا حامٍ) (خداوند هيچ گونه «
بحیره» و «
سائبه» و «
وصیله» و «
حام» قرار نداده است (اشاره به چهار نوع از حيوانات اهلى است كه در زمان جاهليت، استفاده از آنها را به عللى
حرام مى‌دانستند؛ و اين
بدعت، در
اسلام ممنوع شد.))
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «وصل»، ج۷، ص۲۲۲.
