• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نُحْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





نُحْل (به ضم نون و سکون حاء) به معنای عطا کردن، عطیّه، هبه بدون عوض و استحقاق و نَحْل (به فتح نون و سکون حاء) به معنای زنبور عسل از واژگان نهج البلاغه است. مواردی از این واژه در نهج البلاغه آمده است.



نُحْل (مثل قفل، ) به معنای عطا کردن، عطیّه، هبه بدون عوض و استحقاق و نَحْل به معنای زنبور عسل است. نحول به معنای مریض شدن. انتحال به معنای به خود نسبت دادن «انحال»، عطا کردن مالی و غیره است.


امام علی (علیه‌السلام) درباره خدا می‌فرماید: «كَذَبَ الْعَادِلُونَ بِكَ، إِذْ شَبَّهُوكَ بِأَصْنَامِهِمْ وَنَحَلُوكَ حِلْيَةَ الْـمَخْلُوقِينَ بِأَوْهَامِهمْ» «همتا شمارندگان برای تو، دروغ گفتند آنگاه که تو را به بت‌های خود تشبیه کردند و صفت مخلوقات را با اوهام خود بر تو نسبت دادند.» (شرح‌های خطبه: )
به معاویه می‌نویسد: «فَقَدْ سَلَكْتَ مَدَارِجَ أَسْلاَفِكَ بِادِّعَائِكَ الاَْباطِيلَ.... وَبِانْتِحَالِكَ مَا قَدْ عَلاَ عَنْكَ» یعنی «با ادعاهای باطل به راه‌های گذشتگان خود داخل شده‌ای و با نسبت دادن به خود، مقامی را که از تو بالاتر است.» (شرح‌های نامه: ) ظاهرا منظور ادعای حکومت شام است از طرف معاویه.
درباره قرآن مجید فرماید: «جَعَلَهُ اللهُ رِيّاً لِعَطَشِ الْعُلَمَاءِ، وَرَبِيعاً لِقُلُوبِ الْفُقَهَاءِ....وَهُدىً لِمَنِ ائْتَمَّ بِهِ، وَعُذْراً لِمَنِ انْتَحَلَهُ» «خداوند قرآن را برای عطش علماء سیراب شدن گردانید و بهار برای قلوب دانایان و هدایت برای کسی که به آن اقتدا کرد و عذر برای آنکه خود را به او نسبت داد.» (شرح‌های خطبه: )


مواردی از واژه نحل در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۱۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۷۸.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۹۵.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۸۴، خطبه ۹۰.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۶۳، خطبه ۸۹.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۶، خطبه ۹۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۳، خطبه ۹۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۶.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۵۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۲۲.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۱۳.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۴۹، نامه ۶۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۳۷، نامه ۶۵.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۶، نامه ۶۵.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۳، نامه ۶۵.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۵۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۹۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۷۸.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۲۲.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰۳، خطبه ۱۹۸.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۰۴، خطبه ۱۹۵.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۱۶، خطبه ۱۹۸.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۱، خطبه ۱۹۸.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۹.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۷۱۳.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۳۱۰.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۹۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نحل»، ج۲، ص۱۰۱۹.    






جعبه ابزار