نَقَّبوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَقَّبوا: (فَنَقَّبُوا فِي الْبِلادِ) «نَقَّبوا» از مادّه «
نقب» به معناى سوراخى است كه در
دیوار يا
پوست ايجاد مى‌كنند
، اما «
ثقب» تنها سوراخى را گويند كه در
چوب ايجاد مى‌كنند. اين «واژه» هنگامى كه به صورت فعلى به كار رود، به معناى سير و حركت و به اصطلاح شكافتن راه و پيشروى مى‌آيد، و به معناى كشورگشايى و نفوذ در مناطق مختلف نيز آمده است.
«منقبت» نيز از همين ماده است، و به افعال و صفات برجسته اشخاص مى‌گويند، به خاطر نفوذ و تأثيرى كه در مردم دارد، و يا طريق را براى ترقى صاحبش مى‌گشايد.
(وَ كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُم بَطْشًا فَنَقَّبُوا فِي الْبِلَادِ هَلْ مِن مَّحِيصٍ) (چه بسيار اقوامى را كه پيش از آنها هلاک كرديم، اقوامى كه از آنان قويتر بودند و شهرها و كشورها را گشودند؛ آيا راه فرارى از
عذاب الهی وجود دارد؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تنقيب كه مصدر
فعل ماضی نقبوا است، به معناى سير است. .. و معناى آيه اين است كه: چه بسيار از أقوام كه قبل از اين مشركين فعلى بودند، و خيلى هم از ايشان نيرومندتر بودند، و با نيروى خود به سرزمين‌ها رفته، آنجاها را فتح كردند، آيا توانستند از عذاب و هلاک كردن خدا گريزگاهى بيابند؟ اگر آنها توانستند اين مشركين هم خواهند توانست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نَقَّبوا»، ص۵۹۴.
