نستعین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نستعین:
(و إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ) نستعین: اصل واژه «
استعانت» به معناى «يارى جستن» است.
به موردی از کاربرد
نستعین در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِيَّاكَ نَعْبُدُ و إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ) (
پروردگارا تنها تو را مى‌پرستيم و تنها از تو يارى مى‌جوييم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ) يعنى همين عبادتمان نيز به استقلال خود ما نيست، بلكه از تو نيرو مى‌گيريم، و استعانت می‌جویيم.
پس بر رويهم دو جمله:
(إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ) يک معنا را مى‌رسانند، آن عبادت خالصانه است كه هيچگونه شايبه‌اى در آن نيست.
ممكن است بهمين جهت كه گفته شد، استعانت و عبادت هر دو را به يک سياق آورد، و نفرمود: (
اياك نعبد اعنا و اهدنا الخ، تو را عبادت مى‌كنيم ما را يارى فرما و هدايت فرما) بلكه فرمود: (تو را عبادت مى‌كنيم و از تو يارى مى‌طلبيم).
آیه مى‌فرمايد:
«تنها تو را مى‌پرستيم و تنها از تو يارى مى‌جوييم»
بشر در اين جهان با نيروهاى مختلفى روبروست، هم از نظر نيروهاى طبيعى و هم از نظر نيروهاى درون ذاتى خود. براى اين كه بتواند در برابر عوامل مخرب، ويرانگر و منحرف‌كننده، مقاومت كند احتياج به يار و مددكار دارد. اين‌جاست كه خود را در زير چتر حمايت پروردگار قرار مى‌دهد، همه روز از خواب برمى‌خيزد و با تكرار جمله
(إِيّٰاكَ نَعْبُدُ وَ إِيّٰاكَ نَسْتَعِينُ)
اعتراف به عبوديت پروردگار مى‌كند و از ذات پاک او براى پيروزى در اين مبارزه بزرگ كمک مى‌گيرد و شامگاهان نيز با تكرار همين جمله سر به بستر مى‌نهد، با ياد او بر مى‌خيزد و با ياد و استمداد از وجود او به خواب مى‌رود.
ذكر صيغه جمع در «نعبد» و «
نستعين» نشان مى‌دهد كه اساس عبادت مخصوصا
نماز بر پايه جمع و جماعت است، حتى به هنگامى كه بنده در برابر
خدا به راز و نياز بر مى‌خيزد بايد خود را ميان جمع و جماعت ببيند، تا چه رسد به ساير كارهاى زندگى‌اش.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «نستعین»، ج۴، ص۲۷۰.
