• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مُراوَدَه (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مُراوَدَه (به ضم میم، فتح واو و دال) از واژگان قرآن کریم به معنای طلب کردن و خواستن است.
مشتقات مُراوَدَه که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
راوَدَتْهُ (به فتح واو و دال) به معنای تمنّاى كام‌جويى كرد،
رَاوَدَتْنِي (به فتح واو و دال) به معنای كام‌جويى دعوت کرد،
رَاوَدتُّهُ (به فتح واو و دال) به معنای او را دعوت کردم،
رَاوَدتُّنَّ (به فتح واو و دال) به معنای دعوت کردید،
رَاوَدُوهُ (به فتح واو و ضم دال) به معنای از او خواستند در اختيارشان بگذارد،
سَنُرَاوِدُ (به فتح سین، ضم نون) به معنای گفتگو خواهیم کرد، است.


مُراوَدَه از رود به معنای طلب کردن است.
در مجمع گويد: مراوده خواستن چيزی است با نرمى و مدارا.
راغب گويد: مراوده آن است كه با ديگرى در اراده نزاع كنى و قصد كنى آن‌چه را كه او قصد نمی‌كند و يا به طلبى چيزی را كه او نمی‌طلبد.
در اقرب آن را آن‌گاه كه با «عن» يا «على» همراه باشد مخادعه و فريفتن معنى كرده است. اين هر سه قول كه نقل شد نزديک به هم‌ هستند.


به مواردی از مُراوَدَه که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - راوَدَتْهُ (آیه ۲۳ سوره یوسف)

(وَ راوَدَتْهُ‌ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِها عَنْ نَفْسِهِ ...)
(و آن زن كه یوسف در خانه او بود، از او تمنّاى كام‌جويى كرد.)


۲.۲ - رَاوَدَتْنِي (آیه ۲۶ سوره یوسف)

(قَالَ هِيَرَاوَدَتْنِي عَن نَّفْسِي)
(يوسف گفت: او مرا به كام‌جويى از خود دعوت كرد!)


۲.۳ - رَاوَدتُّهُ (آیه ۳۲ سوره یوسف)

(وَ لَقَدْ رَاوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ)
( من او را به خويشتن دعوت كردم.)


۲.۴ - رَاوَدتُّنَّ (آیه ۵۱ سوره یوسف)

(إِذْ رَاوَدتُّنَّ يُوسُفَ عَن نَّفْسِهِ)
(به هنگامى كه يوسف را به سوى خويش دعوت كرديد.)


۲.۵ - رَاوَدُوهُ (آیه ۳۷ سوره قمر)

(وَ لَقَدْ رَاوَدُوهُ عَن ضَيْفِهِ)
(آن‌ها از او خواستند ميهمانانش را در اختيارشان بگذارد.)


۲.۶ - سَنُرَاوِدُ (آیه ۶۱ سوره یوسف)

(قَالُواْ سَنُرَاوِدُ عَنْهُ أَبَاهُ)
(گفتند:ما درباره او با پدرش گفتگو خواهيم كرد.)


ناگفته نماند مراوده كه در آيات ۲۳، ۲۶، ۳۲، ۵۱ سوره یوسف آمده است همه قيد «عَنْ نَفْسِهِ» دارند.
و در آيه ۳۷قمر آمده‌ «وَ لَقَدْ راوَدُوهُ‌عَنْ ضَيْفِهِ» و نيز آمده‌ (قالُوا سَنُراوِدُ عَنْهُ أَباهُ)
در اين دو آيه «عن» آمده ولى «نفسه» ندارد معلوم است كه مراوده در قسمت اولى درباره نفس يوسف و كام خواستن از او بوده است به خلاف دو آيه بعدى.
بايد در اينجا سه نكته را ياد آورى كنيم:
اوّل آن‌كه مفاعله در اين آيات براى مبالغه است نه بين الاثنين.
دوم اين‌كه «عن» به معنى تعليل است.
قاموس، اقرب و المنجد تصريح كرده‌اند كه تعليل يكى از معانى «عن» است و آيه‌ (وَ ما كانَ اسْتِغْفارُ إِبْراهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ) (و استغفار ابراهيم براى پدرش (سرپرستش كه در آن زمان، عمويش آزر بود)، فقط بخاطر وعده‌اى بود كه به او داده بود.) را شاهد آورده‌اند.
[۵۳] المنجد، ذیل واژه «عن».
سوم اين‌كه لازم است مراوده را در آيات فوق به معنى قصد بگيريم كه از مصاديق طلب است مثلا آيه‌:
(وَ راوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِها عَنْ نَفْسِهِ)
را اين‌طور معنى كنيم: «زنی كه یوسف در خانه او بود يوسف را به شدّت قصد كرد به جهت نفس او و كام گرفتن از او»
(وَ لَقَدْ راوَدُوهُعَنْ ضَيْفِهِ)
يعنى «لوط را قصد كردند به علت ميهمانانش و می‌خواستند آنها را از او بگيرند.»
(قالُوا سَنُراوِدُ عَنْهُ أَباهُ)
يعنى: «به زودى براى آوردن او پدرش را قصد می‌كنيم و به پيش او می‌رويم.»
اگر اين‌طور بگویيم معنى آيات كاملا درست و مطابق معناى اوّلى كلمه خواهد بود و الحمدللّه.
زمخشری و بیضاوی مراوده را رفت و آمد گفته‌اند.
و آن به تصريح صحاح و قاموس يكى از معانى «رود» است ولى آن‌چه ما گفتيم صحيح‌تر و مطابق معناى اوّلى است.
مثلا در آيه‌ «وَ لَقَدْ راوَدُوهُ‌ عَنْ ضَيْفِهِ» رفت و آمد درست نمی‌آيد مگر آنكه گفته شود بارها به او مراجعه كرده بوده‌اند.}}


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، ج۳، ص۱۴۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۷۱.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۵۵.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۴۰.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۷۱.    
۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۴۵۵.    
۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۳.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۸.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۱۶۰.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۱۱۹.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۹۰.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۸۳.    
۱۳. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۶.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۳۸.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۱۹۲.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۱۴۱.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۰۱.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۹۰.    
۱۹. یوسف/سوره۱۲، آیه۳۲.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۳۹.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۲۰۴.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۱۵۱.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۰۹.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۹۷.    
۲۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۵۱.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۴۱.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۲۶۶.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۱۹۵.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۳۵.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۴۱۳.    
۳۱. قمر/سوره۵۴، آیه۳۷.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۳۰.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۳.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۱.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۴۳.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۲۱.    
۳۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۱.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۴۲.    
۳۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۲۸۶.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۲۱۰.    
۴۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۵۱.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۴۲۳.    
۴۳. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۳.    
۴۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۶.    
۴۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۳۲.    
۴۶. یوسف/سوره۱۲، آیه۵۱.    
۴۷. قمر/سوره۵۴، آیه۳۷.    
۴۸. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۱.    
۴۹. توبه/سوره۹، آیه۱۱۴.    
۵۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۵.    
۵۱. فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ص۱۲۱۷.    
۵۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۳، ص۶۵۰.    
۵۳. المنجد، ذیل واژه «عن».
۵۴. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۳.    
۵۵. قمر/سوره۵۴، آیه۳۷.    
۵۶. یوسف/سوره۱۲، آیه۶۱.    
۵۷. زمخشری، جارالله، الکشاف، ج۲، ص۴۵۴.    
۵۸. بیضاوی، عبدالله بن عمر، تفسیر البیضاوی، ج۳، ص۱۶۰.    
۵۹. جوهری، ابونصر، الصحاح، ج، ص.    
۶۰. فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ص۲۸۴.    
۶۱. قمر/سوره۵۴، آیه۳۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مراوده»، ج۳، ص۱۴۴.    






جعبه ابزار