• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مُتَحَیِّزا (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مُتَحَیِّزا: (مُتَحَيِّزًا إِلى فِئَةٍ)
از «تحيّز» و در اصل از مادّه «حوز» (بر وزن موز) به معنى «جمع آوردن، به هم پيوستن يا ملحق شدن» است (تحيّز اليه: به او متمايل شد، پيوست و ملحق شد).
آیه مورد بحث مجازات دردناک فراركنندگان از ميدان جهاد را با ذكر استثناهاى آن شرح مى‌دهد. يكى از آنها، تعبير به (مُتَحَرِّفًا لِّقِتالٍ) شده كه «تحرّف» به معنى «كناره‌گيرى از وسط به اطراف» است و منظور از اين جمله اين است كه جنگجويان به عنوان يك تاكتيک جنگى از برابر دشمن بگريزند و به كنارى بروند كه او را به دنبال خود بكشانند و ناگهان ضربه غافلگيرانه را بر پيكر او وارد سازند. شكل دوم از صورت استثناء، جمله (مُتَحَيِّزاً إِلىٰ فِئَةٍ‌) است كه با توجه به معنى «تحيّز»، به اين شكل است كه جنگجويى خود را در ميدان تنها بيند و براى «پيوستن» به گروه جنگجويان عقب‌نشينى كند و پس از پيوستن به آنها حمله را از سر گيرد.



به موردی از کاربرد مُتَحَیِّزا در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - مُتَحَیِّزا (آیه ۱۶ سوره انفال)

(وَ مَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاّ مُتَحَرِّفًا لِّقِتالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلى فِئَةٍ فَقَدْ باء بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَ مأْواهُ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصيرُ)
«و هر كس در آن هنگام به آنها پشت كند به غضب خدا گرفتار خواهد شد؛ و جايگاه او جهنّم است، و چه بد جايگاهى است! مگر آنكه هدفش از كناره‌گيرى، تجديد نيرو براى حمله مجدد و يا پيوستن به گروهى از مجاهدان باشد.»

۱.۲ - مُتَحَیِّزا در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
تحيز به معناى گرفتن حيز است كه به معناى مكان است، و كلمه فئة به معناى يک قطعه از جماعت مردم است و تحيز بسوى فئه به اين معنا است كه مرد جنگى از يک تاختن صرفنظر نموده و خود را به طرف عده‌اى از قوم خود بكشاند تا به اتفاق ايشان بجنگد.

۱. انفال/سوره ۸، آیه ۱۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۶۴.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ۱۱۷.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۷.    
۵. انفال/سوره ۸، آیه ۱۶.    
۶. انفال/سوره ۸، آیه ۱۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌ ط-دار الکتب الاسلامیه، ج ۷، ص ۱۱۲.    
۸. انفال/سوره ۸، آیه ۱۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۱۷۸.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج ۹، ص ۴۶.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج ۹، ص ۳۷.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج ۱۰، ص ۱۸۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج ۴، ص ۸۱۳.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « مُتَحَیِّزا »، ص ۶۱۳.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره انفال | لغات قرآن




جعبه ابزار